I. S. TURGENEV
Elekt'it'a'j Novel'o'j

La libr'o'kolekt'o „Inter'naci'a Mond'literatur'o“ hav'as la task'o'n, kon'ig'i al la Esperant'ist'ar'o per karakteriz'a'j verk'o'j la plej fam'a'j'n verk'ist'o'j'n de divers'a'j naci'o'j. Star'ant'e antaŭ la demand'o, kiu rus'a poet'o merit'as, kiel unu'a reprezent'i la literatur'o'n de si'a popol'o en ĉi tiu libr'o'seri'o, oni sen hezit'o don'os si'a'n voĉ'o'n al Iv'a'n Turgenev; ĉar li'n antaŭ ĉiu'j honor'as la ĝeneral'a juĝ'o, ke li est'as inter la rus'a'j verk'ist'o'j „la plej klasik'a“. Krom'e oni nom'is li'n ankaŭ „la plej eŭrop'a“, alud'ant'e per tio, ke Turgenev est'is la art'a reprezent'ant'o de la „Okcident'em'ul'o'j“, rus'a parti'o politik'a kaj literatur'a, kiu vol'is en'ig'i en Ruslandon la tut'eŭrop'a'n modern'a'n kultur'o'n kun ĝi'a'j kler'ec'o kaj liber'ec'a'j ide'o'j. Pro tio ne'rus'o plej bon'e komenc'os la stud'ad'o'n de la rus'a literatur'o per ĉi tiu poet'o, ĉar li'a'j pens'manier'o kaj stil'o est'as por ĉiu klar'a'j kaj facil'e kompren'ebl'a'j, kaj li kvazaŭ sur oportun'a voj'o en'konduk'as en la fremd'ec'a'n regn'o'n de la rus'a anim'o.

La epok'o, en kiu ek'verk'is Turgenev, est'as ĉef'e karakteriz'it'a per la mizer'a stat'o de sklav'ec'o, en kiu viv'is grand'eg'a part'o de la rus'a popol'o. Reg'is tiam ankoraŭ la mal'ben'ind'a sistem'o de l’ servut'o, kiu sub'ig'is ĉiu'j'n soci'a'j'n rilat'o'j'n al si'a'j kruel'a'j leĝ'o'j. Sub la „servut'a rajt'o“ ekzist'is nur du precip'a'j klas'o'j: sinjor'o'j kaj servut'ul'o'j. La rus'a regn'estr'ar'o sub Nikol'a'j Ia cel'is per ĉiu'j rimed'o'j daŭr'ig'i kiel ebl'e plej long'e tiu'n stat'o'n. Tial ĝi mal'permes'is kaj persekut'is ĉio'n, kio pov'us — rekt'e aŭ mal'rekt'e — akcel'i la for'ig'o'n de la servut'o. Per fer'a'j man'o'j la reg'ist'ar'o re'ten'is la kamp'ar'an'o'j'n, kiu'j aspir'is la liber'ec'o'n, kaj sam'e la sklav'posed'ant'o'j'n, kiu'j mem protest'is kontraŭ la indign'ind'a sklav'ec'o de si'a'j sam'popol'an'o'j. Est'is sinjor'o'j, kies konscienc'o ne permes'is al ili ĝu'i komfort'a'n viv'ad'o'n, kiam apud ili sufer'is hom'o'j, sur kies sang'o kaj larm'o'j apog'iĝ'is la „civilizaci'o“ de tiu epok'o.

Tamen tre fort'e star'is ankoraŭ la mur'o'j de la sklav'ec'o kaj ne'romp'ebl'a'j ŝajn'is la katen'o'j de l’ mal'liber'o. La ribel'o'j de la servut'ul'o'j est'is sub'prem'at'a'j per paf'il'o'j kaj kanon'o'j, kaj mal'fort'a'j est'is la voĉ'o'j de tiu'j servut'sinjor'o'j, kiu'j — kvankam hont'ant'e pri la mal'honest'ec'o de la aĉet'ad'o, vend'ad'o kaj ekspluat'ad'o de hom'o'j kiel de best'o'j — tamen ne risk'is mal'kaŝ'e kaj kuraĝ'e ag'i kontraŭ tiu profund'e en'radik'iĝ'int'a instituci'o. Sed ek'star'is ali'a'j — nobl'a'j kaj brav'a'j fil'o'j de Ruslando, kiu'j ne pov'is toler'i sen'ag'e tiu'n hont'eg'o'n kaj laŭt'e protest'is kontraŭ la servut'o je la nom'o de ver'a am'o al si'a patr'o'land'o, je la nom'o de la pied'prem'it'a'j hom'rajt'o'j. Iv'a'n Turgenev aparten'is al tiu'j nobl'a'j kaj brav'a'j hom'o'j.

Iv'a'n Sergejeviĉ Turgenev (1818-1883) nask'iĝ'is en la urb'o Orel, en riĉ'a nobel'a famili'o. Si'a'n infan'aĝ'o'n li pas'ig'is en la grand'a vilaĝ'o'bien'o Spasskoje-Lutovinovo, kiu aparten'is al li'a patr'in'o. En tiu temp'o est'is kutim'o en la nobel'a'j famili'o'j, invit'i ekster'land'a'j'n eduk'ist'o'j'n. Tial la jun'a Turgenev hav'is guvern'ant'o'j'n franc'a'j'n kaj german'a'j'n kaj parol'is perfekt'e tiu'j'n du lingv'o'j'n. Malgraŭ la sen'zorg'a, luks'a viv'o la jun'a Turgenev ne est'is feliĉ'a. Li tro fru'e rimark'is la mal'gaj'a'n sort'o'n de la servut'ul'ar'o, bedaŭr'ind'e en si'a hejm'o mem. Li'a patr'in'o est'is kruel'a al la servut'ul'ar'o kaj hejm'a serv'ist'ar'o. Por ĉiam en la jun'a anim'o de la est'ont'a eminent'a verk'ist'o rest'is la mal'gaj'a'j okaz'int'aĵ'o'j el la viv'o de la kamp'ar'an'o'j, la sklav'o'j de la sinjor'o'j. Dek'unu'jar'a Turgenev est'is send'at'a al Moskvo en eduk'ej'o'n, kie li perfekt'e el'lern'is ankaŭ la angl'a'n lingv'o'n. Dek'kvin'jar'a li jam iĝ'is student'o de la Moskva universitat'o, kie li stud'is histori'o'n kaj filologi'o'n. Sed baldaŭ li est'is dev'ig'at'a re'ven'i en la vilaĝ'o'n, ĉar li'a patr'o mort'is.

Unu jar'o'n Turgenev pas'ig'is en la bien'o de si'a patr'in'o. Ili'a'j inter'rilat'o'j mal'bon'iĝ'is pro tio, ke Turgenev ne pov'is toler'i ŝi'a'n kruel'a'n kondut'o'n al la servut'ul'ar'o, kaj la fier'a, despot'em'a nobel'in'o ne ŝat'is la human'a'j'n ide'o'j'n de si'a fil'o. Turgenev for'las'is la hejm'a'n vilaĝ'o'n por vizit'i la Peterburg'an universitat'o'n. Ating'int'e la grad'o'n de kandidat'o, li vojaĝ'is en la jar'o 1838a al German'land'o kaj stud'is ĉe la Berlina universitat'o klasik'a'n filologi'o'n, histori'o'n kaj filozofi'o'n. Re'ven'int'e en si'a'n patr'uj'o'n post du jar'o'j, Turgenev definitiv'e dis'iĝ'is de si'a patr'in'o, rifuz'is mon'rimed'o'j'n de ŝi kaj komenc'is viv'i de si'a'j literatur'a'j labor'o'j.

Turgenev dediĉ'is en la komenc'o de si'a literatur'a ag'ad'o si'a'n grand'eg'a'n verk'ist'a'n talent'o'n al la pri'skrib'o de la mal'gaj'a viv'ad'o de la servut'ul'ar'o. Li'a'j rakont'o'j el la kamp'ar'an'a viv'o aper'is en la jar'o 1852a sub la titol'o: „Memor'aĵ'o'j de ĉas'ist'o“. La libr'o far'is tre grand'a'n impres'o'n sur la leg'ant'o'j'n kaj fond'is li'a'n fam'o'n. Kun ver'em'o Turgenev kuraĝ'e montr'as en ĝi la hont'ind'a'n sklav'o'stat'o'n de milion'o'j da rus'o'j. La car'o Aleksander IIa, tiam ankoraŭ kron'princ'o, tre ŝat'is la libr'o'n de Turgenev. La bel'a rakont'ar'o sen'dub'e akcel'is mult'e la liber'ig'o'n de la kamp'ar'an'o'j en la jar'o 1861a.

En la jar'o 1856a Turgenev trans'loĝ'iĝ'is en Parizon, kie li rest'is ĝis si'a mort'o. Tie li skrib'is si'a'j'n rimark'ind'a'j'n roman'o'j'n: „Nobel'a nest'o“, „Patr'o'j kaj infan'o'j“ kaj ali'a'j'n. Krom admir'ind'a bel'ec'o de la lingv'o kaj de la stil'o, krom la art'o bel'eg'e pri'skrib'i ia natur'o'n, la verk'o'j de Turgenev est'as plen'a'j de human'a'j ide'o'j. Tiu ĉi grand'a verk'ist'o al'vok'as la kompat'o'n al ĉiu'j mal'feliĉ'ul'o'j kaj persekut'at'o'j, la am'o'n al ĉio nobl'a kaj ideal'a. Mort'int'e en la jar'o 1883a en Bougival apud Par'is, Turgenev est'is en'ter'ig'at'a en Peterburgo, en la fam'kon'at'a tomb'ar'o Volkova, kie ripoz'as apud li en etern'a dorm'ad'o ankaŭ ali'a'j eminent'a'j kaj nobl'a'j fil'o'j de la rus'a land'o ...

Baldaŭ Turgenev iĝ'is fam'glor'a ankaŭ en ekster'land'o. Eminent'a'j aŭtor'o'j skrib'is pri li kaj li'a'j verk'o'j: Daudet, Ren'a'n, Carlyle k. a. — Turgenev est'is amik'o de Merimée, Flaubert, Rolstown kaj Tennyson. — Li aparten'as al la tut'a hom'ar'o!

La novel'o'j de Turgenev, kiu'j'n mi elekt'is por ĉi tiu libr'o, aparten'as al divers'a'j period'o'j de li'a verk'ad'o.

La novel'o „Mumu“ aper'is en la jar'o 1852a. Sub ĝi'a art'a vest'o kaŝ'iĝ'as akr'a kritik'o kontraŭ la soci'a instituci'o, kiu permes'is la sklav'ig'o'n de hom'o per ali'a hom'o. Kapric'a mal'jun'a nobel'in'o for'pren'as de li'a'j ter'kultur'a'j labor'o'j surd'mut'a'n grand'eg'ul'o'n, Gerasim, kaj destin'as li'n kort'gard'ist'o por si'a dom'o en Moskvo. Apenaŭ kutim'iĝ'int'e al la nov'a viv'o en la grand'urb'o, la sol'ec'a Gerasim ek'am'as la humil'a'n, simpl'anim'a'n lav'ist'in'o'n Tatjana. Sed, laŭ ordon'o de la sinjor'in'o, Tatjana est'as edz'in'ig'at'a kun drink'em'ul'o. Post'e Gerasim koral'iĝ'as al la hund'et'o Mumu, kiu'n li trov'is kaj pren'is kun si, sed re'e la sinjor'in'o, al kiu la hund'et'o de ŝi'a servut'ul'o ne montr'is la atend'it'a'n respekt'o'n, ĉagren'as la bon'kor'a'n mut'ul'o'n, ordon'ant'e for'ig'i la hund'o'n. Fin'e Gerasim dev'as mem dron'ig'i si'a'n kar'ul'o'n. La angl'a verk'ist'o Carlyle nom'is la novel'o'n „Mumu“ la plej kor'tuŝ'a el ĉiu'j rakont'o'j, kiu'j'n li iam leg'is.

La du'a rakont'o „Beĵin-Herb'ej'o“ est'as pren'it'a el la libr'o „Memor'aĵ'o'j de ĉas'ist'o“, aper'int'a en la jar'o 1852a. Ĉas'ant'e Turgenev pas'ig'as la nokt'o'n sur la Beĵin-Herb'ej'o en la societ'o de kamp'ar'an'a'j knab'o'j, kiu'j dum'nokt'e gard'as paŝt'iĝ'ant'a'j'n ĉeval'o'j'n. La simpl'a el'kor'a babil'ad'o de la knab'o'j kon'ig'as al ni rus'a'j'n superstiĉ'o'j'n, kiu'j de'ven'as part'e de la mal'kler'ec'o — la kamp'ar'an'o'j ne pov'as klar'ig'i natur'a'j'n fenomen'o'j'n — part'e est'as rest'aĵ'o'j de la idol'an'a religi'o, kiu strang'e inter'miks'iĝ'as en kred'o'j kaj rit'o'j kun la krist'an'a. — La bel'a rakont'o est'as kvazaŭ kadr'um'it'a de admir'ind'a natur'pri'skrib'o.

Kiel fin'a akord'o son'as la lirik'a'j „Poem'et'o'j en proz'o“, aper'int'a'j en la jar'o 1881a. La lac'anim'a majstr'o esprim'as en ili krom alt'a'j tut'hom'ar'a'j ide'o'j ankaŭ si'a'j'n propr'a'j'n person'a'j'n sent'o'j'n, medit'as pri si'a sort'o, pri mort'o kaj sen'mort'ec'o.

Alexandra Mexin.

En unu el la strat'o'j mal'proksim'a'j de la centr'o, en Moskvo, en griz'a dom'o, kun blank'a'j kolon'o'j, inter'etaĝ'o kaj kurb'iĝ'int'a balkon'o, loĝ'is iam nobel'a vidv'in'o kun mult'nombr'a hejm'an'ar'o. Ŝi'a'j fil'o'j hav'is ofic'o'n en Peterburgo, ŝi'a'j fil'in'o'j est'is edz'in'iĝ'int'a'j; ŝi el'ir'ad'is mal'oft'e el si'a dom'o kaj en sol'ec'o pas'ig'is la last'a'j'n jar'o'j'n de si'a avar'a, enu'ig'a mal'jun'aĝ'o. Jam de'long'e preter'pas'is ŝi'a tag'o, sen'gaj'a, mal'seren'a; sed ŝi'a vesper'o est'is pli mal'lum'a ol la nokt'o mem.

El ŝi'a tut'a serv'ant'ar'o la plej rimark'ind'a person'o est'is la kort'gard'ist'o Gerasim, vir'o alt'kresk'a, grand'eg'ul'o, sed nask'it'a surd'mut'a. La sinjor'in'o pren'is li'n el la vilaĝ'o, kie li viv'is sol'a, en mal'grand'a „izba“[1], loĝ'ant'e dis'e de si'a'j frat'o'j. Li fervor'e plen'um'is si'a'j'n dev'o'j'n, kiel servut'ul'o.

Ekster'ord'e fort'eg'a, li labor'is kvar'obl'e pli ol iu ali'a — li est'is kapabl'a je ĉiu labor'o. Est'is ĝoj'o observ'i li'n, kiam li plug'is: kun'prem'ant'e per si'a'j grand'eg'a'j man'plat'o'j la plug'il'o'n, li ŝajn'e sen help'o de si'a ĉeval'o tra'tranĉ'is la elast'a'n ter'brust'o'n. Aŭ, dum la falĉ'ad'o, li tiel eg'e sku'ad'is la falĉ'il'o'n, kvazaŭ li for'falĉ'us betul'o'j'n kun'e kun la radik'o'j. Kiam li rapid'e, sen'halt'e draŝ'is per tri'arŝin'long'a draŝ'il'o, tiam mov'iĝ'is kiel lev'il'o'j la long'form'a'j kaj mal'mol'a'j muskol'o'j de li'a'j ŝultr'o'j. Pro ĉiam'a silent'o li'a labor'ad'o ŝajn'is solen'e grav'a. Li est'is brav'ul'o kaj ĉia fraŭl'in'o volont'e edz'in'iĝ'us kun li, se li ne est'us surd'mut'ul'o.

Tiu'n Gerasim-on oni ven'ig'is al Moskvo, aĉet'is por li bot'o'j'n; je la somer'o oni kudr'is por li kaftan-on[2], je la vintr'o-fel'pelt'o'n, en'man'ig'is al li ŝovel'il'o'n kaj bala'il'o'n — kaj li ricev'is la ofic'o'n de kort'gard'ist'o.

Ne plaĉ'is al li komenc'e li'a nov'a viv'manier'o. De si'a infan'aĝ'o li est'is kutim'it'a al kamp'a'j labor'o'j, al kamp'ar'an'a viv'ad'o. Fremd'a inter ali'a'j hom'o'j pro si'a mal'feliĉ'o, li el'kresk'is mut'a, fortik'eg'a, kiel arb'o sur fekund'a grund'o. Trans'lok'it'a en la urb'o'n, li ne kompren'is, kio al li okaz'is. Li enu'is, ne kompren'ant'e i'o'n, kiel neni'o'n kompren'as jun'a san'plen'a bov'o, kiu'n oni ĵus for'pren'is de la kamp'o, kie li paŝt'iĝ'is en long'kresk'a suk'a herb'o, for'pren'is, met'is en vagon'o'n fer'voj'a'n kaj jen — oni ĝi'n for'vetur'ig'as, sur'ŝut'ant'e ĝi'a'n gras'dik'a'n korp'o'n per fum'o, per fajr'er'o'j, per ond'a vapor'o; rapid'eg'e oni for'ig'as ĝi'n, bru'e, knar'e — sed kie'n — tio'n nur Di'o sci'as!

Si'a'n nov'a'n okup'o'n Gerasim, post pen'a kamp'ar'a labor'ad'o, kompar'is je amuz'o. Post du'on'hor'o li'a labor'o est'is far'it'a, kaj li re'e sen'okup'e halt'is mez'e de la kort'o; li observ'is mir'ig'it'e, mal'ferm'ant'e la buŝ'o'n, ĉiu'j'n preter'pas'ant'o'j'n, kvazaŭ li vol'us fin'e ek'sci'i de ili la solv'o'n de si'a enigm'a situaci'o.

Aŭ li si'n kaŝ'is i'e'n, en angul'o'n, kaj for'ĵet'int'e mal'proksim'e'n la bala'il'o'n kaj ŝovel'il'o'n, li kuŝ'ig'is si'n, tuŝ'ant'e la ter'o'n per si'a vang'o, kaj rest'is sen'mov'e dum kelk'e da hor'o'j, kiel kapt'it'a best'o.

Sed la hom'o kutim'iĝ'as al ĉio, kaj ankaŭ Gerasim kutim'iĝ'is fin'e al la urb'a viv'ad'o. Li ne hav'is tro da okup'o: li'a ofic'o konsist'is en tio, ke li dev'is pur'ig'i la kort'o'n, du'foj'e ĉiu'tag'e ven'ig'i la barel'o'n kun akv'o, proviz'i la dom'o'n je lign'o kaj dis'hak'i ĉi tiu'n, ankaŭ por la kuir'ej'o, ne en'las'i fremd'ul'o'n kaj dum'nokt'e gard'i la kort'o'n.

Ver'dir'e, li fervor'e plen'um'is si'a'n dev'o'n: nek lign'er'o'n, nek bala'aĵ'o'n oni pov'is trov'i en la kort'o.

Se rest'is en la pluv'o'kot'o ie la ĉeval'aĉ'o, kiu tir'is la akv'o'barel'o'n, li ne nur la ĉar'o'n, sed eĉ la ĉeval'o'n per unu mov'o de si'a'j ŝultr'o'j for'puŝ'is. Aŭ li hak'is lign'o'n: la hak'il'o sonor'is en li'a'j man'o'j, kiel vitr'o, ĉiu'flank'e'n flug'is lign'er'o'j, ŝtip'et'o'j. Kio koncern'is fremd'ul'o'j'n — li, unu nokt'o'n, kapt'int'e du ŝtel'ist'o'j'n, tiel frap'is unu kontraŭ la ali'a per la frunt'o'j, ke post tio oni eĉ ne bezon'is konduk'i ili'n en la polic'ej'o'n. Pro tio ĉiu'j en la kvartal'o tiel li'n tim'eg'is, ke preter'pas'ant'a'j eĉ dum'tag'e fremd'ul'o'j, ne fripon'o'j, ek'vid'ant'e la terur'a'n kort'gard'ist'o'n, far'is tim'gest'o'j'n kaj li'n kri'vok'is, kvazaŭ li pov'is ili'n aŭd'i.

Kun la serv'ant'ar'o Gerasim ne est'is tro amik'em'a, — ili li'n tim'is — sed tamen li konsider'is ili'n „si'a'j“.

Ili inter'kompren'iĝ'is help'e de sign'o'j; — li plen'um'is akurat'e ĉiu'j'n ordon'o'j'n, sed konsci'is si'a'j'n rajt'o'j'n, kaj neni'u kuraĝ'is okup'i li'a'n lok'o'n ĉe'tabl'e. Ĝeneral'e, Gerasim est'is sever'mor'a, serioz'a kaj ŝat'is ord'o'n en ĉio. Li eĉ al la kok'o'j ne permes'is lukt'i: ek'vid'ant'e tio'n, li tuj kapt'is ili'n je la pied'o'j, turn'is ili'n dek'foj'e en la aer'o kaj dis'ig'is ili'n. En la kort'o de la sinjor'in'o trov'iĝ'is ankaŭ anser'o'j; anser'o est'as, kiel oni sci'as, bird'o serioz'a, medit'em'a. Gerasim ili'n estim'is, li vart'is kaj manĝ'ig'is ili'n; li mem simil'is je ia grav'mien'a vir'anser'o.

Kiel loĝ'ej'o'n oni destin'is por li la ĉambr'et'o'n super la kuir'ej'o, kiu'n li aranĝ'is mem, laŭ si'a plaĉ'o. Li konstru'is mem si'a'n lit'o'n el kverk'bret'o'j sur kvar ŝtip'eg'o'j — ver'e gigant'ec'a'n lit'o'n: ĝi ne est'us kurb'iĝ'int'a eĉ sub cent'pud'a ŝarĝ'o[3].

Sub la lit'o star'is fort'a kest'eg'o kaj en la angul'o — tabl'et'o sam'spec'a. Ĉe la tabl'et'o — la tri'pied'a seĝ'o, mal'alt'a, tiel solid'e'daŭr'a, ke Gerasim ĝi'n lev'is, fal'ig'is kaj nur rid'et'is.

Li ferm'is si'a'n ĉambr'et'o'n per serur'o simil'a je kalaĉeto, nur nigr'a; la ŝlos'il'o'n de tiu serur'o Gerasim ĉiam port'is sur si'a zon'um'o.

Li ne ŝat'is, ke oni ven'as al li.

Tiel for'pas'is unu jar'o, post kies fin'o io okaz'is al Gerasim.

La mal'jun'a sinjor'in'o, kies kort'o'n gard'is Gerasim, laŭ mal'nov'a'j kutim'o'j, hav'is mult'nombr'a'n ge'serv'ist'ar'o'n. En ŝi'a dom'o est'is ne nur lav'ist'in'o'j, kudr'ist'in'o'j, mebl'ist'o'j, tajlor'o'j kaj tajlor'in'o'j, sed ankaŭ ĉeval'arm'aj'ist'o. Li, krom'e kurac'is best'o'j'n kaj kort'an'o'j'n[4]. Li est'is dom'kurac'ist'o por la sinjor'in'o, ankaŭ est'is bot'ist'o, kiu'n oni nom'is Kap'it'o'n Klimov, drink'em'ul'o. Klimov opini'is si'n mem — hom'o ofend'it'a, ne ŝat'at'a laŭ si'a ind'ec'o, kler'ul'o. Li pens'is, ke li dev'us loĝ'i en la ĉef'urb'o, ne en Moskvo, sen'okup'e, en ia forges'it'a angul'o. Se li drink'is, li tio'n far'is pro ĉagren'o, kiel li mem klar'ig'is, akcent'ant'e ĉiu'n vort'o'n kaj frap'ant'e si'a'n brust'o'n.

Unu foj'o'n la sinjor'in'o konversaci'is pri li kun si'a ĉambelan'o Gavrila, kiu ŝajn'e jam ĉe la nask'iĝ'o est'is destin'it'a por est'i ĉef'a person'o, se oni juĝ'is laŭ li'a'j flav'a'j okul'et'o'j kaj la naz'o, simil'a je anas'bek'o.

La sinjor'in'o bedaŭr'is la mal'bon'moral'ec'o'n de Kap'it'o'n, kiu'n antaŭ'vesper'e oni trov'is ie sur la strat'o.

„Jen, Gavrila“, ŝi ek'parol'is subit'e, „ĉu ni li'n edz'ig'u, kio'n ci pens'as? Ebl'e li serioz'iĝ'os.“

„Kial do li'n ne edz'ig'i? Tre bon'e tio est'os“, respond'is Gavrila.

„Jes, sed kiu konsent'os edz'in'iĝ'i kun li?“

„Kompren'ebl'e, sed laŭ vi'a dezir'o. Li tamen est'as al io taŭg'a. Ni ne mal'esper'u.“

„Ŝajn'e Tatjana al li plaĉ'as.“

Gavrila vol'is i'o'n kontraŭ'dir'i, sed kun'prem'is la lip'o'j'n.

„Jes, li svat'iĝ'u je Tatjana“, decid'is la sinjor'in'o, flar'ant'e tabak'o'n plezur'e. „Ĉu ci aŭd'as?“

„Laŭ vi'a ordon'o“, dir'is Gavrila kaj for'ir'is.

Re'ven'int'e en si'a'n ĉambr'o'n (ĝi trov'iĝ'is en la flank-konstru'aĵ'o kaj en ĝi est'is amas'ig'it'a'j forĝ'um'it'a'j kest'o'j), Gavrila unu'e for'send'is si'a'n edz'in'o'n, post'e si'n sid'ig'is ĉe la fenestr'o kaj en'pens'iĝ'is. La ne'atend'it'a ordon'o de la sinjor'in'o star'ig'is antaŭ li mal'facil'a'n task'o'n. Fin'e li ek'star'is kaj ven'ig'is Kap'it'o'n-on. Kap'it'o'n est'is ven'int'a ... Sed antaŭ ol ni komunik'os al la leg'ant'o'j ili'a'n konversaci'o'n, ni opini'as neces'a, rakont'i per ne'mult'a'j vort'o'j pri Tatjana, kun kiu est'is dev'ig'it'a edz'iĝ'i Kap'it'o'n, kaj pri tio, kial la ordon'o de la sinjor'in'o embaras'is la ĉambelan'o'n.

Tatjana, lav'ist'in'o (ŝi est'is lert'a kaj lav'is nur delikat'a'j'n tol'aĵ'o'j'n), est'is du'dek'ok'jar'a vir'in'o, et'a, mal'dik'a, blond'a, kun makul'et'o'j sur la mal'dekstr'a vang'o. Makul'et'o'j, kun kiu'j oni nask'iĝ'as sur la mal'dekstr'a vang'o, est'as mal'bon'a antaŭ'sign'o en Ruslando — la antaŭ'dir'o de la mal'feliĉ'a viv'o ... Tatjana ne pov'is laŭd'i si'a'n sort'o'n. De si'a jun'aĝ'o ŝi est'is mal'dorlot'it'a; ŝi labor'ad'is pen'e, ne vid'ant'e i'a'n kares'o'n.

Oni vest'ig'is ŝi'n iel. Ŝi ricev'is mizer'a'n salajr'o'n. Ŝi preskaŭ ne posed'is parenc'ar'o'n: ia mal'jun'a ŝlos'il'gard'ist'o, for'las'it'a en kamp'ar'bien'o pro ne'taŭg'ec'o, est'is ŝi'a onkl'o, ali'a'j ŝi'a'j onkl'o'j est'is kamp'ar'an'o'j — jen ĉio. Oni ŝi'n opini'is iam bel'ul'in'o, sed ŝi'a bel'ec'o tre fru'e for'iĝ'is. Ŝi est'is tre humil'a, hom'tim'a; pri si mem ŝi sent'is indiferent'o'n, ali'a'j ŝi'n terur'is. Ŝi pens'is nur pri unu afer'o: fin'i ŝi'a'n labor'o'n ĝis la fiks'it'a hor'o, neniam parol'is kun iu kaj trem'et'ad'is pro la nom'o nur de la sinjor'in'o, kvankam tiu apenaŭ ŝi'n kon'is laŭ'vid'e. Kiam oni ven'ig'is Gerasim-on el la kamp'ar'o, ŝi preskaŭ sven'is pro terur'iĝ'o, ek'vid'ant'e li'a'n grand'eg'a'n figur'o'n. Ŝi ĉiam evit'is renkont'i kun li, ŝi eĉ ferm'is la okul'o'j'n, kiam hazard'e ŝi preter'kur'is li'n, rapid'ant'e el la dom'o en la lav'ej'o'n. Gerasim komenc'e tut'e ne atent'is ŝi'n. Post'e li rid'et'ad'is, ŝi'n renkont'ant'e, post'e ŝi'n long'e fiks'rigard'ad'is kaj fin'e — ek'am'is ŝi'n. Ŝi plaĉ'is al li pro kio — Di'o tio'n sci'as: ĉu pro ŝi'a mild'a vizaĝ'esprim'o, ĉu pro la tim'em'o de ŝi'a'j mov'o'j. Unu foj'o'n ŝi tra'pas'is la kort'o'n, si'n'gard'em'e ten'ant'e en dis'star'ig'it'a'j fingr'o'j amel'um'it'a'n bluz'et'o'n de la sinjor'in'o — iu ek'kapt'is fort'e ŝi'a'n kubut'o'n. Ŝi re'turn'iĝ'is, ek'kri'is — mal'antaŭ'e star'is Gerasim. Mal'saĝ'e rid'ant'e kaj kares'e muĝ'ant'e, li al'etend'is miel'kuk'et'o'n kok'form'a'n kun or'um'it'a'j vost'o kaj flug'il'o'j. Ŝi vol'is rifuz'i, sed li per'fort'e ĝi'n en'ŝov'is en ŝi'a'n man'o'n, kap'balanc'is, for'ir'is kaj, rigard'ant'e re'e'n, ankoraŭ'foj'e ek'muĝ'is i'o'n amik'ec'a'n. De'post tiu tag'o li ŝi'n sekv'is: kie'n ajn ŝi ir'is, ŝi ĉie vid'is li'n antaŭ si. Li renkont'e rid'et'is, el'tir'is ruband'o'n, kaŝ'it'a'n ĉe'brust'e, kaj ĝi'n donac'is al ŝi, for'viŝ'is antaŭ ŝi la polv'o'n per la bala'il'o. La mal'feliĉ'a fraŭl'in'o est'is tre embaras'it'a pro tio. Baldaŭ ĉiu'j dom'an'o'j ek'sci'is pri la far'o'j de la mut'a kort'gard'ist'o. Tatjana est'is kvazaŭ sur'ŝut'at'a de mok'vort'o'j, el'dir'o'j, ŝi'n traf'ant'a'j, pik'a'lud'o'j. Sed neni'u tamen kuraĝ'is mok'aĉ'i pri Gerasim: li ne ŝat'is ŝerc'o'j'n; ankaŭ ŝi'n oni ne mal'trankvil'ig'is en li'a ĉe'est'o. Ne'vol'e la fraŭl'in'o est'is de li protekt'at'a. Kiel ĉiu'j surd'mut'ul'o'j, li est'is tre kompren'em'a kaj tuj rimark'is, ke oni mok'as pri li aŭ ŝi. Unu foj'o'n, dum la tag'mez'manĝ'o, la ĉambelan'in'o insult'is Tatjana-n tiel, ke la kompat'ind'ul'in'o preskaŭ est'is ek'plor'ont'a pro ĉagren'o. Subit'e Gerasim lev'iĝ'is, etend'is si'a'n brak'o'n, met'is si'a'n man'eg'o'n sur la kap'o'n de la ĉambelan'in'o kaj tiel mal'afabl'e, furioz'e rigard'is ŝi'n, ke ŝi kurb'iĝ'is super la tabl'o. Ĉiu'j ek'silent'is. Gerasim pren'is re'e la kuler'o'n kaj daŭr'ig'is sorb'manĝ'i la brasik'sup'o'n. „Jen — mut'a diabl'o, arb'ar'kobold'o“[5], du'on'voĉ'e ĉiu'j balbut'is, — la ĉambelan'in'o lev'is si'n kaj for'ir'is en la serv'ist'in'ej'o'n.

Ali'a'foj'e, rimark'int'e, ke Kap'it'o'n, tiu Kap'it'o'n, pri kiu mi ĵus rakont'is, tro am'ind'um'e konversaci'is kun Tatjana, Gerasim far'is al li fingr'o'sign'o'n, ke li al'proksim'iĝ'u, konduk'is li'n en la vetur'il'ej'o'n; tie li, pren'int'e la pint'o'n de la timon'o, ne'fort'e, sed signif'plen'e minac'is per ĝi.

Ĉi ĉio'n li far'is ne'pun'at'e. Ver'e, la ĉambelan'in'o, en'ir'int'e la serv'ist'ej'o'n, tuj sven'is kaj ĝeneral'e tiel lert'e ag'is, ke la sam'a'n tag'o'n la mal'delikat'a ag'ad'o de Gerasim est'is raport'it'a al la sinjor'in'o. Sed kapric'a mal'jun'ul'in'o, ŝi je ofend'iĝ'o de la ĉambelan'in'o, nur ek'rid'is kaj ig'is ŝi'n re'e kaj re'e montr'i — „kiel li ci'n mal'lev'ig'is per si'a tro pez'a man'o“; sekv'ant'a'n tag'o'n ŝi send'is al Gerasim unu rubl'o'n. Ŝi li'n ŝat'is kiel fidel'a'n, fortik'a'n gard'ist'o'n. Gerasim tim'is ŝi'n, sed tamen li esper'is je ŝi'a favor'o kaj intenc'is jam, ir'i al ŝi kun la pet'o, permes'i al li edz'iĝ'i kun Tatjana. Li atend'is nur nov'a'n kaftan'o'n por aper'i dec'aspekt'a antaŭ la sinjor'in'o; la kaftan'o'n al li promes'is la dom'estr'o. Sed subit'e la sinjor'in'o decid'is edz'in'ig'i Tatjana-n kun Kap'it'o'n.

La leg'ant'o nun facil'e kompren'as la kaŭz'o'n de la embaras'konfuz'iĝ'o, kiu'n sent'is Gavrila post la inter'parol'ad'o kun la sinjor'in'o. „La sinjor'in'o“, li pens'is, sid'ant'e ĉe la fenestr'o, „cert'e favor'as Gerasim-on (Gavrila tio'n bon'e sci'is kaj tial li mem jes'ig'is ĉio'n, kio'n far'is Gerasim), sed tamen — li est'as hom'est'aĵ'o sen'parol'a. Ĉu est'as ebl'e raport'i al la sinjor'in'o, ke Gerasim am'ind'um'as Tatjana-n? Ankaŭ est'as ĝust'e: ĉu li est'as konven'a edz'o? Ali'a'flank'e, se tiu arb'ar'diabl'o — ke Di'o mi'n pardon'u — ek'sci'os, ke oni edz'in'ig'os Tatjana-n kun Kap'it'o'n, li ja ĉio'n dis'bat'os en la dom'o! Ver'dir'e! Oni ja ne pov'as al li ĉio'n klar'ig'i. Li'n ja, tiu'n diabl'o'n, — pek'is mi, pek'ul'o[6] — neniel oni konsent'ig'os!“

Kap'it'o'n aper'is kaj la medit'ad'o de Gavrila est'is inter'romp'it'a. La mal'serioz'a bot'ist'o en'ir'is, kun'met'is la brak'o'j'n mal'antaŭ'e, sen'ĝen'e si'n apog'ant'e al el'star'ant'a mur'angul'o ĉe la pord'o, kruc'form'e met'is si'a'j'n pied'o'j'n kaj sku'is si'a'n kap'o'n: „Jen mi est'as. Kio'n vi bezon'as?“

Gavrila ek'rigard'is Kap'it'o'n-on kaj ek'frap'is la fenestr'o'kadr'o'n. Kap'it'o'n nur iom'et'e du'on'ferm'is si'a'j'n plumb'kolor'a'j'n okul'et'o'j'n, sed ne mal'lev'is ili'n; li eĉ ek'rid'et'is kaj glad'tuŝ'is per la man'o si'a'j'n blank'aspekt'a'j'n har'o'j'n, erinac'e dis'star'ant'a'j'n: „Nu, jen mi. Kial vi rigard'as?“

„Bel'e ci aspekt'as“, el'parol'is Gavrila kaj silent'is. „Bel'aspekt'a ci est'as. Kontraŭ tio oni pov'as neni'o'n dir'i.“

Kap'it'o'n nur mov'is la ŝultr'o'j'n. „Ĉu ci est'as pli bel'a?“ pens'is li.

„Nu, rigard'u ci'n mem, nu, rigard'u“, kri'voĉ'e daŭr'ig'is Gavrila; „nu, je kiu ci simil'as?“

Kap'it'o'n trankvil'e rigard'is si'a'n el'uz'it'a'n, dis'ŝir'it'a'n surtut'o'n, si'a'j'n flik'it'a'j'n pantalon'o'j'n, atent'e observ'is la tru'o'j'n sur la ŝu'o'j, — precip'e tiu'n ŝu'o'n, sur kies pint'o'n tiel dand'e si'n apog'is li'a dekstr'a pied'o, kaj re'e fiks'rigard'is la ĉambelan'o'n.

„Kio do?“

„Kio?“ ripet'is Gavrila. „Kio? Ci ankoraŭ demand'as: kio? Al diabl'o ci simil'as, — pek'is mi, pek'ul'o — jen, al kiu ci simil'as.“

Kap'it'o'n rapid'e ek'palpebr'um'is.

„Insult'u nur, vi insult'u, Gavrila Andrejiĉ“, re'e pens'is li.

„Ci ja re'e est'is ebri'a“, komenc'is Gavrila, „re'e? He, nu, respond'u do!“

„Mi ĝu'is alkohol'a'j'n trink'aĵ'o'j'n pro mi'a mal'fortik'a san'stat'o — efektiv'e“, re'dir'is Kap'it'o'n.

„Pro ci'a mal'fortik'a san'stat'o ... Ebl'e pro tio, ke ci est'as ne sufiĉ'e pun'at'a — jen pro kio ... Kaj ci instru'iĝ'is en Peterburgo ... Mult'o'n ci tie lern'is! Nur nenio'n'far'ant'e ci manĝ'as la pan'o'n!“

„En tiu ĉi kaz'o, Gavrila Andrejiĉ, mi'n pri'juĝ'u nur sol'a Di'sinjor'o — neni'u ali'a. Li sol'a sci'as, kia hom'o mi est'as en la mond'o, ĉu mi efektiv'e manĝ'as mi'a'n pan'o'n nenio'n'far'ant'e. Konsider'e la ebri'ec'o'n — ankaŭ en tiu kaz'o ne mi'a est'as la kulp'o — est'is kun'ul'o mi'a, kiu al'log'is mi'n ... post'e li for'ir'is, ruz'e, kaj mi...“

„Kaj ci rest'is, anser'o, sur la strat'o. Ho, ci, pere'int'o! Nu, ne pri tio tem'as,“ daŭr'ig'is la ĉambelan'o, „sed jen pri kio. Plaĉ'as al la sinjor'in'o,“ li iom'et'e silent'is, „al la sinjor'in'o plaĉ'as, ke ci edz'iĝ'u. Ĉu ci aŭd'as? Ŝi supoz'as, ke ci serioz'iĝ'os, edz'iĝ'ont'e. Ĉu ci kompren'as?“

„Kial do ne kompren'i?“

„Nu, jes ... Laŭ mi'a opini'o pli bon'e est'us — ci'n ten'i sever'e. Sed tio est'as la afer'o de la sinjor'in'o. Nu, ĉu ci konsent'as?“

„La edz'iĝ'o est'as tre bon'a afer'o por la hom'o, Gavrila Andrejiĉ. Mi'a'flank'e, mi plezur'e, agrabl'e, konsent'as.“

„Nu, jes,“ re'dir'is Gavrila en pens'o'j, „ver'dir'e, tiu ĉi hom'o parol'as laŭ'ord'e. — Nur jen kio — fianĉ'in'o'n oni trov'is por ci ne tro bon'a'n.“

„Kiu'n, permes'u demand'i?“

„Tatjana-n.“

„Tatjana-n?“

Kap'it'o'n pro mir'iĝ'o mal'ferm'eg'is okul'o'j'n kaj de'ir'is de la mur'o.

„Nu, kial ci mal'trankvil'iĝ'is? Ĉu ŝi ne plaĉ'as al ci?“

„Kial ne plaĉ'as? Si est'as fraŭl'in'o dec'a, labor'em'a, trankvil'mor'a. Sed vi ja mem sci'as, Gavrila Andrejiĉ, li ... la arb'ar'diabl'o, la step'a monstr'o ... li ja ŝi'n...“

„Mi sci'as, frat'ul'o, mi ĉio'n sci'as,“ ted'it'e inter'romp'is li'n la ĉambelan'o ... „sed ja...“

„Do, est'u mal'sever'a, Gavrila Andrejiĉ, li ja mi'n mort'ig'os, je Di'o, li mi'n mort'ig'os, kiel muŝ'o'n li mi'n mort'bat'os man'mov'e ... Li ja hav'as man'o'n — bon'vol'u vi mem rigard'i, kia'n man'o'n li hav'as — ver'e, la man'o'n kiel Mini'n kaj Poĵarskij[7]. Li, mut'ul'o, bat'as kaj mem ne aŭd'as, kiel li frap'as! Sving'as pugn'eg'o'j'n, kvazaŭ en sonĝ'o! Ne est'as ebl'e trankvil'ig'i li'n, kiel? Ĉar li, vi mem sci'as, est'as surd'a kaj krom'e stult'a, kiel kalkan'o. Li ja est'as best'o, idol'o, Gavrila Andrejiĉ ... pli terur'a ol idol'o. Kiel tremol'arb'o li est'as ... Kial do mi sufer'u pro li? Cert'e, al mi nun ĉio est'as ne'grav'a, — mi kutim'is al ĉio, mi toler'as ĉio'n, mi ne est'as postul'em'a — sed tamen mi est'as — hom'o, ne, ver'dir'e, ia sen'taŭg'aĵ'o...“

„Mi sci'as, mi sci'as, ne pri'skrib'u tro...“

„Di'sinjor'o mi'a“, flam'ard'e daŭr'ig'is la bot'ist'o, „kiam do ven'os fin'o al mi'a turment'o? Kiam, ho, Di'sinjor'o? Mal'feliĉ'ul'o mi, ve'ul'o! Kia est'as mi'a sort'o, se oni konsider'as! En jun'aĝ'o bat'is mi'n mi'a mastr'o — german'o, — en plej bel'a aĝ'o — bat'ad'is mi'n mi'a frat'o, — fin'e, jen kio'n mi ĝis'viv'is en mi'a matur'aĝ'o...“

„He, ci, mol'anim'ul'o,“ dir'is Gavrila, „kial ci detal'e pri ĉio rakont'as? Ver'dir'e?“

„Kial, Gavrila Andrejiĉ? Mi ne tim'as bat'o'j'n, Gavrila Andrejiĉ. Se mi'a sinjor'o mi'n pun'as, post'e li mi'n publik'e salut'as — mi tamen rest'as hom'o. Sed sufer'i pro tiu...“

„Nu; ir'u for“, sen'pacienc'e inter'romp'is li'n Gavrila.

Kap'it'o'n for'ir'is.

„Se li ne est'us,“ kri'is post li la ĉambelan'o, „ĉu vi mem konsent'us?“

„Mi el'dir'as mi'a'n konsent'o'n“, dir'is Kap'it'o'n kaj mal'aper'is. La elokvent'ec'o ne for'las'ad'is li'n eĉ en la plej mal'agrabl'a situaci'o.

La ĉambelan'o paŝ'is iom'et'e tra la ĉambr'o.

„Nu, ven'ig'u nun Tatjana-n“, fin'e dir'is li.

Post kelk'e da temp'o Tatjana ne'laŭt'e en'ir'is kaj halt'is sur la sojl'o.

„Kio'n vi ordon'os, Gavrila Andrejiĉ?“ dir'is ŝi, apenaŭ aŭd'ebl'e. La ĉambelan'o fiks'e rigard'is ŝi'n.

„Nu,“ dir'is li, „ĉu ci, Tanjo, vol'as edz'in'iĝ'i? La sinjor'in'o elekt'is por vi la fianĉ'o'n.“

„Mi obe'as, Gavrila Andrejiĉ. Kiu'n do la sinjor'in'o destin'is kiel fianĉ'o'n por mi?“

„Kap'it'o'n-on, la bot'ist'o'n.“

„Mi obe'as.“

„Li est'as mal'serioz'ul'o, ver'dir'e. Sed la sinjor'in'o en tiu okaz'o esper'as, ke ci...“

„Mi obe'as.“

„Nur jen — mal'ŝanc'o ... tiu surd'ul'o, Geraĉjo, li ja ci'n am'ind'um'as. Kiel ci al'sorĉ'is tiu'n urs'o'n? Li ja kapabl'as ci'n mort'ig'i, tiu urs'o...“

„Li mi'n mort'ig'os, Gavrila Andrejiĉ, nepr'e mort'ig'os.“

„Li mort'ig'os ci'n ... Nu, tio'n ni ankoraŭ vid'os ... Ci dir'as — li mort'ig'os? Ĉu li rajt'as ci'n mort'ig'i, pri'juĝ'u ci mem?“

„Mi ja ne sci'as, Gavrila Andrejiĉ, ĉu li rajt'as aŭ ne...“

„Jen kia ci est'as! Ĉu ci i'o'n al li promes'is?“

„Kio'n vi dezir'as?“

La ĉambelan'o iom'et'e silent'is kaj pens'is: „Modest'a ci est'as! — Nu, bon'e,“ li al'dir'is, „ni pri'parol'u ankoraŭ tio'n, nun for'ir'u, Tanjo; mi vid'as, ke ci ver'e est'as humil'ul'in'o.“

Tatjana re'turn'is si'n, apog'is si'n facil'e je la pord'kadr'o kaj for'ir'is.

„Ebl'e la sinjor'in'o morgaŭ jam est'os forges'int'a pri tiu ge'edz'iĝ'o,“ pens'is la ĉambelan'o, „ebl'e mi van'e est'as mal'trankvil'a. Ni ja la tumult'ul'o'n pac'ig'os ... se io okaz'os — mi tuj sci'ig'os la polic'o'n ... Ustinja Fedorovna,“ ordon'is li laŭt'voĉ'e al si'a edz'in'o, „klopod'u vi pri la samovar'o[8], mi'a respekt'ind'ul'in'o.“

Tatjana dum tiu tut'a tag'o ne el'ir'is el la lav'ej'o. Komenc'e ŝi ek'plor'is, post'e — for'viŝ'is la larm'o'j'n kaj laŭ'kutim'e labor'is. Kap'it'o'n ĝis mal'fru'a nokt'o sid'is en la drink'ej'o kun iu kun'ul'o mal'afabl'aspekt'a kaj rakont'is al li detal'e — kiel li loĝ'is en Peterburgo ĉe ia sinjor'o. Tiu sinjor'o est'is tre talent'a, sed observ'is tro la ord'o'n kaj hav'is unu mal'bon'a'n ec'o'n: li tro inklin'is al drink'ad'o kaj ĉiel am'ind'um'is vir'in'o'j'n ... La mal'afabl'a kun'ul'o jes'is; sed kiam Kap'it'o'n al li anonc'is, fin'e, ke li, pro ia okaz'o, intenc'as morgaŭ si'n mem'mort'ig'i, la mal'afabl'a kamarad'o dir'is, ke jam est'as temp'o dorm'i. Ili dis'iĝ'is mal'delikat'e kaj silent'e.

Sed la esper'o'j de la ĉambelan'o ne efektiv'iĝ'is. La sinjor'in'o'n pri'okup'is tiom la intenc'o, edz'ig'i Kap'it'o'n-on, ke ŝi eĉ dum'nokt'e pri tio konversaci'is kun unu el si'a'j akompan'ist'in'o'j[9]. Tiu ĉi akompan'ist'in'o loĝ'is en la sinjor'in'a dom'o nur por pas'ig'i la nokt'o'n kun la dom'mastr'in'o, se tiu ne pov'is dorm'i; la fraŭl'in'o dorm'is dum'tag'e kiel nokt'a vetur'ig'ist'o.

Kiam Gavrila ven'is al la sinjor'in'o post la maten'manĝ'o, kun la raport'o, ŝi'a unu'a demand'o est'is: „... kaj la ge'edz'iĝ'o? Ĉu la afer'o sukces'os?“ Li kompren'ebl'e respond'is, ke jes, ke Kap'it'o'n hodiaŭ ven'os ŝi'n salut'i. La sinjor'in'o ne fart'is bon'e; ŝi ne long'e okup'is si'n pri la afer'o'j.

La ĉambelan'o re'ven'is hejm'e'n kaj kun'vok'is konsil'ant'ar'o'n. La afer'o, sen'dub'e, postul'is apart'a'n pri'diskut'ad'o'n. Tatjana ne kontraŭ'dir'is i'o'n, sed Kap'it'o'n laŭt'voĉ'e anonc'is, ke li hav'as nur unu kap'o'n, sed ne du, nek tri ... Gerasim sever'e, rapid'rigard'e observ'is ĉiu'j'n, ne for'las'is la peron'o'n de la serv'ist'in'ej'o kaj, ŝajn'e, antaŭ'sent'is, ke oni konspir'as i'o'n por li mal'bon'a'n. La kun'ven'int'o'j (en ties nombr'o ĉe'est'is mal'jun'a bufed'estr'o, nom'it'a onkl'o Ĥvost, kiu'n ĉiu'j respekt'e demand'is pri konsil'o'j, kvankam li ne respond'ad'is i'o'n ali'a'n ol „jen ĝi kiel“ aŭ „jes, jes! — jes, jes!“) komenc'is per tio, ke ili, por en ĉiu kaz'o el'danĝer'ig'i li'n, en'ferm'is Kap'it'o'n-on en la ĉambr'et'o'n, kie star'is akv'o'pur'ig'a maŝin'o. Oni komenc'is fervor'e pri'pens'i. Cert'e, est'is facil'e ag'i per'fort'e, — sed — ke Di'o antaŭ'gard'u — la sinjor'in'o mal'trankvil'iĝ'os pro la bru'o, — mal'ŝanc'o! Kio'n do far'i! Oni pens'is, pens'is, fin'fin'e, el'pens'is.

Rimark'it'e est'is mult'foj'e, ke Gerasim ne toler'is ebri'ul'o'j'n. Sid'ant'e ĉe la pord'eg'o, li ĉiam de'turn'is la kap'o'n indign'e, kiam li'n preter'paŝ'is ia drink'ul'o, ne'cert'e marŝ'ant'e, kun la ŝirm'il'et'o de si'a ĉap'o sur la orel'o. Oni decid'is instig'i Tatjana-n, ke ŝi ŝajn'ig'u si'n ebri'et'a kaj ir'u, ŝancel'iĝ'ant'e kaj balanc'iĝ'ant'e, preter Gerasim. La mal'feliĉ'ul'in'o long'e ne konsent'is; sed oni konvink'is ŝi'n. Ŝi mem vid'is, ke ali'manier'e ŝi ne liber'iĝ'us de si'a ador'ant'o. Ŝi ir'is. Oni el'ig'is Kap'it'o'n-on el la ĉambr'et'o — ĉar la afer'o li'n koncern'is. Gerasim est'is sid'ant'a sur la piedestal'et'o ĉe la pord'eg'o kaj en'ŝov'is la ŝovel'il'o'n en la ter'o'n ... El ĉiu'j angul'o'j, el sub ĉiu'j rul'kurten'o'j oni li'n observ'is ...

La ruz'aĵ'o sukces'is plej ebl'e bon'e. Ek'vid'int'e Tatjana-n, li, komenc'e, laŭ'kutim'e, kares'e kap'balanc'is; post'e, ŝi'n fiks'rigard'ant'e, fal'ig'is la ŝovel'il'o'n, ek'star'is, al'proksim'iĝ'is, al'met'is si'a'n vizaĝ'o'n al la ŝi'a ... Pro la tim'o ŝi ek'ŝancel'is ankoraŭ pli fort'e kaj ferm'is la okul'o'j'n. Li pren'is ŝi'a'n man'o'n, kur'ig'is ŝi'n tra la kort'o; en'ir'int'e kun ŝi la ĉambr'o'n, kie kun'sid'is la konsil'ant'ar'o, li puŝ'is ŝi'n rekt'e al Kap'it'o'n. Tatjana preskaŭ sven'is ... Gerasim star'is iom'et'e, ŝi'n rigard'ant'e, sving'is man'o'n, ek'rid'et'is kaj for'ir'is pez'paŝ'e, en si'a'n ĉambr'et'o'n ... Unu tag'o'n kaj unu nokt'o'n li ne el'ir'is. Forejtor Antipka post'e rakont'is, ke li vid'is tra fend'et'o, ke Gerasim, sid'ant'e sur si'a lit'o, ne'laŭt'e, egal'mezur'e kaj nur muĝ'ant'e — kant'is; tio est'is — balanc'iĝ'is, ferm'is la okul'o'j'n kaj sku'is la kap'o'n, kiel tio'n far'as vetur'ig'ist'o'j aŭ volg'a'j ŝip'labor'ist'o'j, kiam ili kant'as si'a'j'n ve'mal'gaj'a'j'n melodi'o'j'n.

Antipka ek'sent'is kor'tim'o'n kaj de'ir'is de la fend'o'tru'o.

Kiam, sekv'ant'a'n tag'o'n, Gerasim el'ir'is el si'a ĉambr'et'o, li hav'is si'a'n kutim'a'n mien'o'n. Li aspekt'is nur iom'et'e pli mal'seren'a kaj tut'e ne atent'is Tatjana-n, nek Kap'it'o'n-on.

La sam'a'n vesper'o'n la ge'fianĉ'o'j, ten'ant'e sub'brak'e anser'o'j'n[10], ir'is al la sinjor'in'o kaj post unu semajn'o ili ge'edz'iĝ'is. En la sam'a tag'o Gerasim ŝanĝ'is si'a'n kondut'o'n neniel.

Sed de la river'o li re'ven'is sen akv'o — li ial romp'is dum'voj'e la barel'o'n. Vesper'e, en la ĉeval'ej'o, li tiel fervor'e pur'ig'is kaj frot'is si'a'n ĉeval'o'n, ke la best'o balanc'iĝ'is, kvazaŭ sek'trunk'et'o pro la vent'o, kaj apenaŭ ten'is si'n sur la pied'o'j sub li'a'j fer'pugn'o'j. Ĉi ĉio okaz'is printemp'e. Preter'pas'is ankoraŭ unu jar'o, dum kiu Kap'it'o'n fin'e al neni'o plu taŭg'is pro si'a ebri'ec'o. Oni decid'is for'send'i li'n kaj li'a'n edz'in'o'n en mal'proksim'a'n kamp'ar'o'n kun la kamp'ar'vetur'il'ar'o. En la tag'o de ili'a for'vetur'o li ŝajn'is kuraĝ'a kaj vol'is konvink'i ĉiu'j'n, ke — kie'n ajn oni li'n send'os, eĉ al fin'o de la mond'o — li tamen ne pere'os. Sed post'e li tut'e sen'kuraĝ'iĝ'is, plend'is, ke oni vetur'ig'as li'n al mal'kler'ul'o'j, kaj fin'e mal'fort'iĝ'is tiel, ke li pov'is eĉ ne sur'met'i si'a'n ĉap'o'n. Iu kompat'em'ul'o ĝi'n sur'ŝov'is sur li'a'n frunt'o'n, ord'e aranĝ'is la ŝirm'il'et'o'n kaj man'frap'is ĝi'n de'supr'e. Kiam ĉio jam est'is pret'a, la kamp'ar'an'o'j jam pren'is en la man'o'j'n la konduk'il'o'j'n, kaj oni atend'is nur la vort'o'j'n: „Kun Di'o!“[11], Gerasim el'ir'is el si'a ĉambr'et'o, al'proksim'iĝ'is al Tatjana kaj donac'is al ŝi — por re'memor'ig'o pri li — ruĝ'a'n koton'tuk'o'n, kiu'n li por ŝi aĉet'is antaŭ unu jar'o[12]. Tatjana, ĝis nun indiferent'e sufer'int'a ĉiu'j'n ŝanĝ'iĝ'o'j'n de si'a sort'o, tamen nun ne pov'is plu el'ten'i — ŝi el'ig'is larm'o'j'n, kaj, si'n sid'ig'ant'e en la kamp'ar'vetur'il'o'n, ŝi, laŭ'krist'an'e, inter'ŝanĝ'is kun Gerasim tri'foj'a'n kis'o'n. Li intenc'is akompan'i ŝi'n ĝis la lim'bar'aĵ'o[13] kaj ir'is apud la vetur'il'o, sed subit'e halt'is ĉe la Krim'a Tra'ir'ej'o, sving'is la man'o'n[14] kaj ek'marŝ'is laŭ'long'e de la river'o.

Vesper'iĝ'is. Li ir'is ne'rapid'e kaj rigard'is la akv'o'n. Subit'e ŝajn'is al li, ke iu barakt'as en la ŝlim'o ĉe la bord'o. Li klin'iĝ'is kaj ek'vid'is et'a'n hund'id'o'n, blank'a'n, nigr'o'makul'a'n, kiu, malgraŭ si'a'j pen'o'j, ne pov'is el'ir'i iel el la akv'o, glit'is kaj trem'et'is per tut'a si'a mal'sek'a kaj mal'gras'a korp'et'o. Gerasim iom rigard'is la kompat'ind'a'n fi'hund'id'o'n, ek'kapt'is ĝi'n per unu man'o, met'is ĝi'n ĉe si'a brust'o kaj grand'paŝ'e ir'is hejm'e'n. Ven'int'e en si'a'n ĉambr'et'o'n, li met'is sur si'a'n lit'o'n la sav'it'a'n hund'id'o'n, kovr'is ĝi'n per si'a pez'a lan'mantel'o kaj kur'is — unu'e en la ĉeval'ej'o'n por al'port'i pajl'o'n, post'e — en la kuir'ej'o'n, kie li pren'is pelv'et'o'n da lakt'o. Zorg'em'e for'puŝ'int'e la lan'mantel'o'n kaj stern'int'e la pajl'o'n, li met'is la pelv'et'o'n sur la lit'o'n. La kompat'ind'a hund'id'o est'is nur tri'semajn'a, — ĝi est'is nur antaŭ ne'long'e komenc'int'a vid'i — unu okul'o eĉ ŝajn'is pli grand'a ol la ali'a. Ĝi ankoraŭ ne pov'is trink'i el la pelv'et'o, nur trem'et'is kaj ferm'et'is la okul'o'j'n. Gerasim, delikat'e al'tuŝ'ant'e ĝi'a'n kap'o'n, puŝ'is ĝi'a'n buŝ'o'n al la lakt'o. La hund'id'o subit'e el'trink'is avid'e, ŝpruc'blov'ant'e, trem'ant'e kaj tro'glut'ant'e. Gerasim iom observ'is ĝi'n, kaj subit'e ek'rid'is ... Tut'a'n nokt'o'n li vart'is ĝi'n, kuŝ'ig'is, sek'ig'is kaj, fin'e, li mem ek'dorm'is apud ĝi kontent'e kaj kviet'e.

Neni'u patr'in'o fleg'as si'a'n infan'o'n tiel, kiel Gerasim fleg'is si'a'n adopt'it'o'n (tio est'is la hund'in'et'o). Komenc'e ĝi est'is tre mal'fortik'a, et'aĉ'a kaj mal'bel'a; sed iom post iom ĝi grand'iĝ'is kaj fort'iĝ'is. Post ok monat'o'j ĝi dank’ al la zorg'a fleg'ad'o de si'a sav'int'o iĝ'is bel'aspekt'a hund'et'o de hispan'a ras'o, kun long'a'j orel'o'j, lanug'a vost'o tub'form'a kaj grand'a'j esprim'plen'a'j okul'o'j. Ĝi pasi'e am'is Gerasim-on, ĉiam akompan'is li'n, turn'ant'e si'a'n vost'o'n. Li nom'is ĝi'n — mut'ul'o'j sci'as, ke ili atent'ig'as ali'a'j'n per si'a blek'ad'o — Mumu. Ĉiu'j dom'an'o'j am'is ĝi'n kaj vok'is „Mumunja“. Ĝi est'is tre kompren'em'a, kares'em'a, sed montr'is si'a'n si'n'don'em'o'n nur al Gerasim. Li mem ĝi'n tre am'is, sed li ne toler'is, kiam ali'a'j ĝi'n kares'is; ĉu li tim'is pro ĝi, ĉu li est'is ĵaluz'a — Di'o sci'as ...

La hund'et'o vek'is li'n fru'maten'e, tir'ant'e la rand'o'n de li'a vest'aĵ'o, konduk'is per la ŝnur'o la mal'jun'a'n ĉeval'o'n al li — tiu ĉeval'o kaj la hund'o est'is amik'o'j. Grav'mien'e ĝi ir'ad'is kun li al la river'o, gard'is li'a'j'n bala'il'o'j'n kaj ŝovel'il'o'j'n kaj al neni'u permes'is al'proksim'iĝ'i al li'a ĉambr'et'o. Li el'tranĉ'is por ĝi mal'grand'a'n mal'ferm'aĵ'o'n en si'a pord'o, kaj ĝi kvazaŭ kompren'is, ke nur en la ĉambr'et'o de Gerasim ĝi est'as hejm'e; tial, en'ir'int'e tie'n, ĝi tuj, kontent'mien'a, salt'is sur la lit'o'n. Dum'nokt'e ĝi tut'e ne dorm'is, sed ne boj'ad'is sen'cel'e, kiel stult'a kort'hund'aĉ'o, kiu, sid'ant'e sur si'a vost'o kaj lev'ant'e la buŝ'o'n, du'on'ferm'ant'e la okul'o'j'n, boj'as nur pro ne'okup'iĝ'o, kutim'e tri'foj'e. Sed la voĉ'et'o akr'a de Mumu aŭd'iĝ'is neniam van'e: — aŭ kiam iu fremd'ul'o al'proksim'iĝ'is al la ĉirkaŭ'bar'o, aŭ ie io suspekt'ind'a bru'et'is, krak'et'is ... Unu'vort'e, ĝi est'is perfekt'a gard'ist'o ...

Ver'dir'e, krom ĝi est'is en la kort'o ankoraŭ mal'jun'a vir'hund'o, flav'a kun brun'a'j makul'et'o'j, nom'it'a Volĉok; sed li eĉ nokt'e est'is al'lig'it'a al la ĉen'o. Li mem, pro si'a kaduk'ec'o, tut'e ne aspir'is la liber'ec'o'n, — li est'is kuŝ'ant'a, kun'volv'iĝ'int'e, en si'a niĉ'o kaj nur mal'oft'e el'ig'ad'is raŭk'aĉ'a'n, preskaŭ sen'son'a'n ek'boj'o'n. Li ĝi'n tuj halt'ig'is, kvazaŭ konsci'ant'e mem la sen'util'ec'o'n de si'a boj'o.

Mumu neniam en'ir'is en la sinjor'a'n dom'o'n. Kiam Gerasim al'port'is lign'o'n en la ĉambr'o'j'n, la hund'o rest'is ĉiam ekster'e kaj sen'pacienc'e atend'is li'n sur la peron'o, streĉ'ant'e la orel'o'j'n, turn'ant'e la kap'o'n, jen dekstr'e'n, jen mal'dekstr'e'n, ĉe la plej mal'fort'a bru'o mal'antaŭ la pord'o'j.

Tiel for'pas'is ankoraŭ unu jar'o. Gerasim daŭr'ig'is si'a'n ofic'o'n kaj est'is kontent'a pri si'a sort'o, sed subit'e okaz'is ne'atend'it'aĵ'o. Nom'e: iu'n bel'a'n somer'tag'o'n la sinjor'in'o kun si'a'j akompan'ist'in'o'j promen'is tra la gast'o-ĉambr'o. Ŝi est'is bon'humor'a, rid'is kaj ŝerc'is. La akompan'ist'in'o'j ankaŭ rid'is kaj ŝerc'is kun ŝi; sed ili ne ĝoj'is tro: oni ne ŝat'is en la dom'o, kiam la sinjor'in'o est'is gaj'a. Unu'e — ĉar tiam ŝi postul'is de ĉiu'j sen'prokrast'a'n kaj plen'a'n part'o'pren'o'n en si'a ĝoj'humor'o kaj koler'is, se ies vizaĝ'o ne bril'is pro plezur'o; du'e — ĉar la ĝoj'ek'flam'o'j ĉe ŝi ne long'e daŭr'is kaj kutim'e ŝanĝ'is en mal'seren'a'n, mal'afabl'a'n humor'o'n.

Tiu'n tag'o'n ŝi vek'iĝ'is bon'ŝanc'e: laŭ la kart'o'j — ŝi ĉiu'maten'e diven'prov'is la kart'o'j'n — ŝi atend'is la plen'um'o'n de si'a dezir'o; la te'o'n ŝi opini'is apart'e bon'gust'a — tial la ĉambr'ist'in'o ricev'is laŭd'o'n kaj kiel rekompenc'o'n — dek kopek'o'j'n. Kun dolĉ'agrabl'a rid'et'o sur la sulk'a'j lip'o'j la sinjor'in'o promen'is en la gast'o-ĉambr'o kaj al'proksim'iĝ'is al la fenestr'o. Antaŭ la fenestr'o trov'iĝ'is ĝarden'et'o; en la mez'o, sur la bed'et'o kun roz'arbust'o, kuŝ'is Mumu kaj fervor'e dent'skrap'is ost'o'n. La sinjor'in'o ĝi'n ek'vid'is.

„Ho, mi'a Di'o!“ Si ek'kri'is subit'e: „kio est'as ĉi tiu hund'o?“

La akompan'ist'in'o, al kiu turn'is si'n la sinjor'in'o, ĵet'is si'n ĉiu'flank'e'n, ve'mal'gaj'e embaras'it'a, kiel kutim'e okaz'as al iu sub'potenc'a, kiu ne bon'e kompren'as kio'n signif'as la ek'vok'o de li'a estr'o.

„Mmm ... mi ne sci'as“, balbut'is ŝi, „ŝajn'as, ke tio est'as la hund'o de la mut'ul'o.“

„Di'o mi'a“, inter'romp'is ŝi'n la sinjor'in'o, „ĝi est'as bel'et'a hund'o! Ĉu li ĝi'n jam de'long'e hav'as? Ordon'u ĝi'n ven'ig'i. Kial do mi ĝi'n ĝis nun ne vid'is? Ven'ig'u ĝi'n.“

La akompan'ist'in'o tuj flug'kur'is en la antaŭ'ĉambr'o'n.

„He, he“, ek'kri'is ŝi. „Ven'ig'u tuj Mumu! Ĝi est'as en la ĝarden'et'o.“

„Ha“, dir'is la sinjor'in'o: „oni ĝi'n nom'as Mumu! Tre bel'a nom'o!“

„Ho, jes, tre bel'a“, re'dir'is la akompan'ist'in'o'j. „Rapid'u, Step'a'n!“

Step'a'n, fortik'a fraŭl'o, lake'o, kur'eg'is en la ĝarden'et'o'n, vol'is kapt'i Mumu, sed la hund'o lert'e el'glit'is el li'a'j fingr'o'j kaj, lev'int'e la vost'o'n, al'kur'is rapid'eg'e al Gerasim, kiu star'is apud la kuir'ej'o kaj sku'is la barel'o'n, frap'ant'e kaj turn'ant'e ĝi'n en si'a'j man'o'j, kvazaŭ infan'a'n lud'tambur'o'n. Step'a'n kur'e persekut'is la hund'o'n, pen'ant'e ĝi'n ek'kapt'i ĉe la pied'o'j de ĝi'a mastr'o. Sed la rapid'mov'a hund'et'o ne las'is si'n kapt'i, el'turn'iĝ'is, for'salt'is. Gerasim mok'rid'et'ant'e observ'is tio'n. Fin'e Step'a'n koler'e si'n lev'is kaj rapid'e kompren'ig'is li'n help'e de man'sign'o'j, ke la sinjor'in'o ordon'is ven'ig'i al si la hund'et'o'n. Gerasim ŝajn'is mir'ig'it'a, sed al'vok'is Mumu, lev'is ĝi'n de la ter'o kaj en'man'ig'is al Step'a'n. Step'a'n al'port'is ĝi'n en la salon'o'n kaj star'ig'is sur la parget'o'n. La sinjor'in'o kares'voĉ'e vok'is ĝi'n. Mumu, neniam en si'a viv'o vizit'int'a tia'j'n luks'eg'a'j'n ĉambr'o'j'n, tim'eg'is kaj vol'is for'kur'i tra la pord'o, sed, for'puŝ'it'a de la serv'em'a Step'a'n, trem'is kaj prem'is si'n al la pord'o.

„Mumu, Mumu, ven'u do al mi, ven'u al la sinjor'in'o,“ dir'is la mastr'in'o, „ven'u, stult'et'a, ne tim'u...“

„Al'proksim'iĝ'u, Mumu, al la sinjor'in'o“, ripet'is la akompan'ist'in'o'j: „ven'u do!“

Sed Mumu sopir'e ĉirkaŭ'rigard'is kaj ne mov'iĝ'is.

„Al'port'u al ĝi iom por manĝ'i!“ dir'is la sinjor'in'o. „Kia stult'a ĝi est'as! ne vol'as ven'i al la sinjor'in'o! Kio'n ĝi tim'as?“

„Ĝi ankoraŭ ne est'is kutim'it'a“, el'parol'is serv'em'e-tim'em'e unu el la akompan'ist'in'o'j.

Step'a'n al'port'is pelv'et'o'n kun lakt'o, met'is ĝi'n antaŭ Mumu, sed la hund'o eĉ ne flar'is la lakt'o'n, — ĝi ĉiam trem'et'is kaj ĉirkaŭ'rigard'is.

„Ho, kia ci est'as!“ dir'is la sinjor'in'o, al'ven'ant'e; ŝi klin'iĝ'is kaj vol'is ĝi'n man'kares'i. Sed Mumu konvulsi'e turn'is la kap'o'n kaj montr'is la dent'o'j'n. La sinjor'in'o rapid'e for'pren'is si'a'n man'o'n. Dum unu moment'o ĉiu'j silent'is. Mumu ne'laŭt'e pep'kri'et'is, kvazaŭ plend'ant'e kaj pet'ant'e pardon'o'n. La sinjor'in'o de'ir'is mal'afabl'a'mien'a. La subit'a mov'o de la hund'o ŝi'n tim'ig'is.

„Ho“, ek'kri'is sam'temp'e ĉiu'j akompan'ist'in'o'j ... „Ĉu ĝi, ebl'e, vi'n mord'is? Ke Di'o ni'n gard'u!“ (Mumu ankoraŭ neniu'n mord'is iam.) „Ho, ho!“

„For'port'u ĝi'n!“ dir'is la mal'jun'ul'in'o per ŝanĝ'it'a voĉ'o. „Aĉ'a fi'hund'et'o! Kiel mal'bon'a ĝi est'as!“

Kaj, si'n re'turn'int'e mal'rapid'e, ŝi ir'is al si'a skrib'o'ĉambr'o. La vir'in'o'j, tim'e rigard'ant'e unu la ali'a'n, vol'is ŝi'n sekv'i, sed ŝi halt'is, sever'e ili'n rigard'is kaj dir'is: „Kial vi ven'as? Mi ja vi'n ne invit'is!“ kaj for'ir'is.

La akompan'ist'in'o'j sen'esper'e man'sving'is al Step'a'n. Li ek'kapt'is Mumu kaj rapid'e el'ĵet'is ĝi'n tra la pord'o, rekt'e al la pied'o'j de Gerasim. Post unu du'on'hor'o silent'o reg'is en la dom'o kaj la mal'jun'a sinjor'in'o sid'is sur si'a kanap'o mal'bon'humor'a, pli mal'seren'aspekt'a ol nub'eg'o fulm'o'tondr'a.

Kia'j bagatel'o'j, se oni medit'as, pov'as ia'foj'e mal'bon'humor'ig'i la hom'o'n!

Ĝis la vesper'o la sinjor'in'o ne trankvil'iĝ'is, ne al'parol'is iu'n, ne kart'lud'is kaj mal'kviet'e dorm'is. Ŝi imag'is, ke oni ne don'is al ŝi sam'a'n parfum'o'n, kiu'n oni kutim'e al ŝi al'port'is, ke ŝi'a kusen'o odor'is je sap'o, kaj ig'is la ĉambelan'in'o'n, tra'flar'i la tut'a'n tol'aĵ'ar'o'n, — unu'vort'e ek'cit'iĝ'is tro. La sekv'ant'a'n maten'o'n ŝi ordon'is ven'ig'i Gavrila-n unu hor'o'n pli fru'e ol kutim'e.

„Dir'u — do“, ŝi komenc'is, kiam li, intern'e trem'ant'e, apenaŭ tra'paŝ'is la sojl'o'n de ŝi'a skrib'o'ĉambr'o: „kiu hund'o boj'is la tut'a'n nokt'o'n en ni'a kort'o? Mi ne pov'is dorm'i pro tio.“

„Hund'o ... kiu ... ebl'e la hund'o de la mut'ul'o“, dir'is li per ne'cert'a voĉ'o.

„Mi ne sci'as, kies ĝi est'as, nur mi ne pov'is dorm'i. Mi mir'as, kial ni bezon'as mult'eg'o'n da hund'o'j. Mi dezir'as sci'i. Ni ja hav'as la kort'hund'o'n?“

„Jes, cert'e. Volĉok...“

„Nu, kial do ni bezon'as ankoraŭ hund'o'n? Nur pro sen'ord'o ... Tio okaz'as nur, ĉar for'est'as la dom'estr'o ... Kial la mut'ul'o bezon'as hund'o'n? Kiu permes'is al li, posed'i hund'o'j'n en mi'a kort'o? Hieraŭ mi ven'is al la fenestr'o — ĝi kuŝ'as en la ĝarden'et'o, port'is tie'n i'a'n aĉ'aĵ'o'n, dent'skrap'as. Sed mi tie plant'is roz'o'j'n...“ La sinjor'in'o silent'is iom.

„Ĝi for'iĝ'u ankoraŭ hodiaŭ!... Ĉu ci aŭd'is?“

„Mi obe'as.“

„Hodiaŭ ... Nun for'ir'u. Mi ci'n ven'ig'os post'e por la raport'o[15].“ Gavrila el'ir'is.

Tra'ir'ant'e la gast'ĉambr'o'n, la ĉambelan'o, pro la ord'o, trans'met'is la tint'il'et'o'n de unu tabl'o sur ali'a'n, ne'laŭt'e pur'ig'is en la salon'o si'a'n naz'o'n, simil'a'n je anas'bek'o, kaj ir'is en la antaŭ'ĉambr'o'n. En la antaŭ'ĉambr'o, sur la kanap'aĉ'o, dorm'is Step'a'n, en la situaci'o de mort'ig'it'a milit'ist'o sur batal'bild'o, konvulsi'e el'streĉ'ant'e si'a'j'n nud'a'j'n pied'o'j'n el la surtut'o, kiu serv'is al li kiel kovr'aĵ'o. La ĉambelan'o puŝ'e vek'is li'n kaj du'on'voĉ'e komunik'is al li i'a'n ordon'o'n. Step'a'n respond'is per du'on'osced'o kaj du'on'rid'o.

La ĉambelan'o for'ir'is. Step'a'n salt'e ek'star'is, sur'met'is kaftan'o'n kaj bot'o'j'n, el'ir'is kaj halt'is sur la peron'o. Post proksim'um'e kvin minut'o'j Gerasim aper'is kun lign'o'fask'eg'o sur la dors'o, akompan'at'e, kiel ĉiam, de Mumu. (Oni hejt'is eĉ somer'e la dorm- kaj skrib'ĉambr'o'j'n de la sinjor'in'o.) Gerasim star'ig'is si'n flank'e antaŭ la pord'o, puŝ'is ĝi'n per si'a ŝultr'o kaj fal'en'ir'is en la dom'o'n kun si'a port'aĵ'o. Mumu, kiel kutim'e, halt'is ĉe la dom'pord'o en atend'o. Tiam Step'a'n, elekt'int'e oportun'a'n moment'o'n, subit'e si'n ĵet'is sur la hund'o'n, kiel vultur'o sur kok'id'o'n, prem'is ĝi'n al la ter'o per si'a brust'o, ĉirkaŭ'kapt'is ĝi'n kaj for'kur'is kun ĝi el la kort'o, eĉ ne sur'met'int'e si'a'n ĉap'o'n. Li sid'ig'is si'n sur la unu'a'n trov'it'a'n fiakr'o'n kaj rapid'is al Oĥotnij Rjad. Tie li baldaŭ trov'is aĉet'ant'o'n, al kiu li ced'is la hund'o'n por du'on'rubl'o, kondiĉ'e, ke la aĉet'int'o almenaŭ dum unu semajn'o ten'u la hund'o'n al'lig'it'a al la ŝnur'o. Li baldaŭ re'ven'is hejm'e'n, sed, ne al'proksim'iĝ'ant'e al la dom'o, li el'ir'is el la fiakr'o, kaj, ĉirkaŭ'ir'ant'e la kort'o'n ekster'e de la mal'antaŭ'a strat'et'o, li trans'salt'is la ĉirkaŭ'bar'aĵ'o'n kaj en'ir'is en la kort'o'n. Li tim'is paŝ'i tra la kort'pord'et'o, ĉar li evit'is Gerasim-on.

Sed li tim'is van'e: Gerasim ne est'is plu en la kort'o. El'ir'int'e el la dom'o, li tuj rimark'is la for'est'o'n de Mumu; neniam okaz'is, ke Mumu ne est'is li'n atend'ant'a. Li kur'is ĉi'e'n, serĉ'is, vok'is; li en'rigard'is si'a'n ĉambr'et'o'n, la fojn'ej'o'n, tie'n, ĉi tie'n. Sed Mumu ne est'is trov'ebl'a! Li turn'is si'n al hom'o'j, demand'is pri la hund'o per sen'esper'a'j gest'o'j, montr'ant'e je du'on'arŝin'o pli alt'e ol la ter'o, man'desegn'is ĝi'n. Unu'j efektiv'e ne sci'is, kie est'as Mumu, kaj nur kap'balanc'is respond'e; ali'a'j respond'is, sci'ant'e, per du'on'rid'et'o. La ĉambelan'o iĝ'is subit'e ekster'ord'e grav'mien'a kaj kri'voĉ'e turn'is si'n al la vetur'ig'ist'o'j. Tiam Gerasim for'kur'is el la kort'o.

Jam vesper'iĝ'is, kiam li est'is re'ven'int'a. Laŭ li'a lac'a aspekt'o, ne'cert'a marŝ'ad'o kaj polv'a'j vest'aĵ'o'j oni pov'is konklud'i, ke li tra'kur'is la du'on'o'n de la urb'o Moskva. Li halt'is antaŭ la sinjor'a'j fenestr'o'j, rapid'e observ'is la peron'o'n, sur kiu kun'ar'iĝ'is sep kort'an'o'j, si'n de'turn'is kaj ek'blek'is ankoraŭ'foj'e: „Mumu!“ — sed Mumu ne re'vok'is. Li for'ir'is. Ĉiu'j li'n post'rigard'is, sed neni'u rid'et'is, nek dir'is vort'o'n. La sci'avid'a „forejtor“ Antipka rakont'is la sekv'ant'a'n maten'o'n, ke la mut'ul'o sopir'ĝem'is la tut'a'n nokt'o'n.

La tut'a'n tag'o'n Gerasim ne aper'is — anstataŭ li la vetur'ig'ist'o Potap ir'is por al'port'i la akv'o'n, pro kio Potap est'is tre mal'kontent'a. La sinjor'in'o demand'is Gavrila-n, ĉu ŝi'a ordon'o est'as plen'um'it'a. Gavrila respond'is, ke jes.

Sekv'ant'a'n maten'o'n Gerasim el'ir'is el si'a ĉambr'et'o por labor'i. Li ven'is al la tag'mez'manĝ'o, manĝ'is iom kaj for'ir'is, ne salut'int'e iu'n. Li'a vizaĝ'o, ĉiam sen'viv'aspekt'a, kiel ĉe ĉiu'j surd'mut'a'j, nun kvazaŭ ŝton'iĝ'is. Dum'tag'e li re'e for'ir'is, sed ne for'est'is long'e — li baldaŭ re'ven'is kaj tuj kuŝ'ig'is si'n en la fojn'ej'o.

Est'is nokt'o, lun'lum'a, seren'a. Vesopire, mal'trankvil'e kuŝ'is Gerasim; subit'e li ek'sent'is, ke iu tir'as li'a'n vest'rand'o'n. Li tut'a ek'trem'is, sed ne lev'is la kap'o'n, eĉ kun'prem'is la palpebr'o'j'n ... Sed jen — iu tir'is li'n ankoraŭ'foj'e, pli fort'e ol antaŭ'e ... li salt'e ek'star'is. Antaŭ li, kun de'ŝir'it'a ŝnur'o ĉirkaŭ la kol'o, mov'iĝ'is Mumu.

Long'a ĝoj'kri'o el'iĝ'is el li'a mut'a brust'o. Li ek'kapt'is Mumu, prem'eg'is ĝi'n en si'a'j brak'o'j; la hund'o rapid'eg'e lek'is li'a'n naz'o'n, okul'o'j'n, lip'har'o'j'n, barb'o'n. Li star'is moment'o'n, pri'pens'is, si'n'gard'em'e mal'supr'e'n'ir'is de la fojn'ej'o, ĉirkaŭ'rigard'is, kaj, cert'iĝ'int'e, ke neni'u li'n pov'us vid'i, li ŝtel'paŝ'e ating'is si'a'n ĉambr'et'o'n. Gerasim jam konjekt'is, ke la hund'o ne est'is for'iĝ'int'a mem'vol'e, ke, ebl'e, oni ĝi'n for'ig'is laŭ ordon'o de la sinjor'in'o. Oni klar'ig'is al li man'sign'e, kiel ek'koler'is la hund'o, kiam la sinjor'in'o vol'is ĝi'n kares'i. Kaj li decid'is ag'i si'n'gard'em'e.

Li manĝ'ig'is al Mumu pan'o'n, kares'is ĝi'n, kuŝ'ig'is, post'e kombin'is, kiel li pov'us ĝi'n plej ebl'e bon'e for'kaŝ'i. Fin'e li decid'is, dum'tag'e las'i ĝi'n en'ferm'it'a en la ĉambr'et'o, vizit'i ĝi'n nur mal'oft'e kaj nur nokt'e el'ir'ig'i ĝi'n. La mal'ferm'aĵ'o'n en la pord'o li ŝtop'is per mal'nov'a felt'o'mantel'o kaj fru'maten'e li jam est'is aper'int'a en la kort'o, kvazaŭ neni'o okaz'is. Li eĉ konserv'is (naiv'a ruz'o) si'a'n sen'esper'a'n mien'o'n.

La kompat'ind'a surd'ul'o ne kompren'is, ke Mumu pov'is sci'ig'i pri si'a re'ven'o per si'a pep'kri'o. Efektiv'e ĉiu'j dom'an'o'j baldaŭ sci'is, ke la hund'o de la mut'ul'o est'as re'ven'int'a, ke li kaŝ'e en'ferm'as ĝi'n en si'a ĉambr'et'o. Sed pro kompat'o je li aŭ, part'e, pro la tim'o ĉiu'j ig'is li'n kred'i, ke li'a sekret'o ne est'as kon'at'a. Nur la ĉambelan'o embaras'it'e skrap'is si'a'n nuk'o'n kaj dir'is: „Nu, ke Di'o pri li zorg'u! Ebl'e la sinjor'in'o tio'n ne ek'sci'os.“

Ankoraŭ neniam la mut'ul'o est'is tiel labor'em'a, diligent'a, kiel tiu'n tag'o'n: li pur'ig'is, tra'skrap'is la kort'o'n, el'tir'is ĉiu'j'n herb'et'o'j'n, propr'a'man'e el'ig'is ĉiu'j'n palis'et'o'j'n de la ĝarden'et'a ĉirkaŭ'bar'aĵ'o por est'i cert'a, ke ili est'as sufiĉ'e fort'a'j, kaj re'e post'e ili'n en'ig'is, en'bat'ant'e en la ter'o'n. Unu'vort'e, li labor'pen'ad'is kaj klopod'ad'is tiom, ke eĉ la sinjor'in'o atent'is li'a'n fervor'a'n diligent'ec'o'n.

Dum'tag'e Gerasim du'foj'e ŝtel'kaŝ'e vizit'is si'a'n mal'liber'ig'it'o'n. Kiam nokt'iĝ'is, li kuŝ'ig'is si'n kun'e kun la hund'o, ne en la fojn'ej'o, sed en si'a ĉambr'et'o; nur post'nokt'mez'e ili ambaŭ el'ir'is iom'et'e promen'i. Marŝ'int'e kun ĝi sufiĉ'e long'e tra la kort'o, li jam intenc'is re'ven'i — sed subit'e, mal'antaŭ la ĉirkaŭ'bar'aĵ'o, el la strat'et'o, aŭd'iĝ'is ia bru'et'o. Mumu streĉ'is la orel'o'j'n, ek'kri'eg'is, al'proksim'iĝ'is al la bar'aĵ'o, flar'is kaj ek'boj'is laŭt'e-akr'e. Iu ebri'ul'o en'nest'iĝ'is tie por la nokt'o.

En la sam'a moment'o la sinjor'in'o est'is ĵus ek'dorm'ant'a post long'e'daŭr'a „nerv'ekscit'iĝ'o“. Tia'j „ekscit'iĝ'o'j“ okaz'is post tro sat'ig'a vesper'manĝ'ad'o. Subit'a boj'o vek'is ŝi'n; ŝi'a kor'o ek'frap'is, post'e kvazaŭ halt'is. — „Ĉambr'ist'in'o'j, ĉambr'ist'in'o'j!“ ek'ĝem'is ŝi: „ĉambr'ist'in'o'j!“ La ek'tim'ig'it'a'j ĉambr'ist'in'o'j rapid'is en ŝi'a'n dorm'o'ĉambr'o'n. — „Ho, ho, mi mort'as“, dir'is ŝi, sopir'e mov'ant'e la man'o'j'n: „De'nov'e ĉi tiu hund'o! Ho, ven'ig'u la kurac'ist'o'n! Ili vol'as mi'n mort'ig'i! La hund'o, re'e la hund'o! Ho!“ Kaj ŝi mal'antaŭ'klin'is la kap'o'n, kio signif'is, ke ŝi sven'as. Oni kur'is por ven'ig'i la kurac'ist'o'n, t. e. la dom'san'ig'ist'o'n Ĥariton. Tiu ĉi kurac'ist'o, kies tut'a kurac'art'o konsist'is en tio, ke li port'is bot'o'j'n kun mol'a'j pland'o'j, delikat'e palp'is la puls'o'n, dorm'is dek kvar el du'dek kvar hor'o'j, la rest'a'n temp'o'n ĉiam sopir'is kaj sen'ĉes'e regal'is la sinjor'in'o'n per laŭr'o'ĉeriz'a'j gut'o'j — ĉi tiu kurac'ist'o tuj aper'is, dis'vast'ig'is en la ĉambr'o la fum'o'n de brul'ig'at'a'j plum'o'j[16], kaj, kiam la sinjor'in'o mal'ferm'is la okul'o'j'n, li al'port'is al ŝi sen'prokrast'e, sur arĝent'a plat'et'o, glas'et'o'n da bon'far'a'j gut'et'o'j. La sinjor'in'o en'glut'is ili'n, sed tuj, per larm'plen'a voĉ'o, komenc'is plend'i pri la hund'o, pri Gavrila, pri tio, ke ĉiu'j for'las'is ŝi'n, kompat'ind'a'n mal'jun'ul'in'o'n, ke neni'u ŝi'n bedaŭr'as, ke ĉiu'j aspir'as ŝi'a'n mort'o'n. Dum'e la mal'ŝanc'a Mumu daŭr'ig'is si'a'n boj'ad'o'n kaj Gerasim van'e pen'ad'is for'ir'ig'i ĝi'n de la ĉirkaŭ'bar'aĵ'o.

„Jen ... jen ... re'e...“, balbut'is la sinjor'in'o kaj re'e rul'is la okul'o'j'n emoci'it'e. La kurac'ist'o i'o'n flustr'is al la ĉambr'ist'in'o, ŝi kur'is en la antaŭ'ĉambr'o'n, puŝ'e vek'is Step'an-on, — tiu kur'is por vek'i Gavrila-n, Gavrila, ekscit'it'a, ordon'is vek'i ĉiu'j'n dom'an'o'j'n.

Gerasim si'n re'turn'is, ek'vid'is bril'et'ant'a'j'n lum'o'j'n, mov'iĝ'ant'a'j'n ombr'o'figur'o'j'n tra la fenestr'o'j, kaj diven'ant'e i'a'n mal'feliĉ'o'n per si'a kor'o, li ek'kapt'is Mumu-n sub'brak'e, en'kur'is en si'a'n ĉambr'et'o'n kaj ŝlos'ferm'is ĝi'n. Post kelk'a'j moment'o'j kvin hom'o'j vol'is per'fort'e penetr'i al li, sed la ŝov'ferm'il'o ne ced'is. Gavrila al'kur'is rapid'eg'e, ordon'is al ĉiu'j, rest'i tie ĝis la maten'o kaj gard'i. Li mem kur'is al la serv'ist'in'ej'o kaj pet'is la ĉef'a'n akompan'ist'in'o'n, Ljubov Ljubimovna-n, kun kiu li kun'e ŝtel'ad'is kaj fals'e kalkul'ad'is suker'o'n, te'o'n kaj ceter'a'n spic'ar'o'n, ke ŝi raport'u al la sinjor'in'o jen'o'n: ke la hund'o, mal'feliĉ'e, re'ven'is al si'a mastr'o, sed ke jam morgaŭ ĝi nepr'e ne est'os plu viv'ant'a; ke li pet'as la sinjor'in'o'n, si'n'don'e — ne koler'i kaj bon'vol'e trankvil'iĝ'i. La sinjor'in'o, kred'ebl'e, ne est'us trankvil'iĝ'int'a tiel baldaŭ, sed la kurac'ist'o, en rapid'o, verŝ'is en la glas'et'o'n kvar'dek gut'o'j'n anstataŭ dek'du; la trankvil'ig'a ec'o de la laŭr'o'ĉeriz'aĵ'o efik'is, post unu kvar'on'o da hor'o la sinjor'in'o ripoz'is jam kviet'e kaj pac'e; Gerasim, tut'a pal'a, kuŝ'is en si'a lit'o, fort'e kun'prem'ant'e la buŝ'o'n de Mumu.

Sekv'ant'a'n maten'o'n la sinjor'in'o vek'iĝ'is sufiĉ'e mal'fru'e. Gavrila atend'is nur ŝi'a'n vek'iĝ'o'n, por ordon'i la decid'a'n atak'o'n al la rifuĝ'ej'o de Gerasim. Li mem atend'is la koler'ek'flam'o'n de la sinjor'in'o, kiel fort'a'n fulm'o'tondr'a'n veter'o'n. Sed la fulm'o'tondr'o ne ven'is. Kuŝ'ant'e en la lit'o, la sinjor'in'o ordon'is ven'ig'i la ĉef'a'n akompan'ist'in'o'n.

„Ljubov Ljubimovna“, ŝi ek'parol'is per ne'laŭt'a, mal'fort'a voĉ'o, — ŝi volont'e kelk'a'foj'e ŝajn'ig'is si'n persekut'at'a, sol'ec'e sufer'ant'a; kompren'ebl'e tiam ĉiu'j dom'an'o'j sent'is si'n tre mal'agrabl'e. — „Ljubov Ljubimovna, vi vid'as, kia est'as mi'a situaci'o; ir'u do, mi'a kar'ul'in'o, al Gavrila Andrejiĉ: pri'parol'u kun li. Ĉu ver'e iu hund'aĉ'o pli valor'as por li ol la trankvil'o, eĉ la viv'o de li'a sinjor'in'o! Mi ne dezir'us tio'n kred'i“, ŝi al'dir'is kun la esprim'o de la profund'a sent'o. „Ir'u do, mi'a am'ind'ul'in'o, mi pet'as vi'n, ir'u al Gavrila Andrejiĉ.“

Ljubov Ljubimovna ir'is en la ĉambr'o'n de Gavrila. Est'as ne'sci'ebl'e, pri kio ili inter'parol'is; sed post iom da temp'o tut'a ar'eg'o da serv'ist'o'j marŝ'is tra la kort'o en la direkt'o al la ĉambr'et'o de Gerasim. Gavrila antaŭ'e'n'paŝ'is, ten'ant'e la ĉap'o'n per la man'o, kvankam la vent'o tut'e ne blov'is; apud li ir'is lake'o'j kaj kuir'ist'o'j. El la fenestr'o rigard'is onkl'o Ĥvost kaj klopod'e ordon'is — t. e. nur dis'mov'is la man'o'j'n; post ĉiu'j, salt'is kaj grimac'is bub'aĉ'o'j, el kiu'j la du'on'o est'is al'kur'int'a'j fremd'a'j. Sur la mal'larĝ'a ŝtup'et'ar'o, konduk'ant'a al la ĉambr'et'o, est'is sid'ant'a unu gard'ist'o, du ali'a'j star'is ĉe la pord'o, arm'it'a'j de baston'o'j. Oni supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n, okup'is ĝi'n tut'a'n. Gavrila al'proksim'iĝ'is al la pord'o, pugn'o'frap'is kaj ek'kri'is:

„Mal'ferm'u!“

Ek'aŭd'iĝ'is sufok'it'a boj'o, sed neni'a respond'o.

„Oni dir'as al ci — mal'ferm'u!“ ripet'is li.

„Sed, Gavrila Andrejiĉ,“ dir'is de mal'supr'e Step'a'n, „li ja est'as surd'a, li ne aŭd'as.“

Ĉiu'j ek'rid'is.

„Kio'n do far'i?“ re'dir'is de supr'e Gavrila.

„En li'a pord'o est'as tru'o, en'ŝov'u tie'n la baston'o'n!“

Gavrila klin'iĝ'is.

„Li ŝtop'is ĝi'n per ia felt'mantel'o, la tru'o'n.“

„Vi ŝov'u do la felt'mantel'o'n intern'e'n.“

Re'e ek'aŭd'iĝ'is obtuz'a boj'o:

„Jen, la hund'o mal'kaŝ'as si'n mem“, iu dir'is en la hom'amas'o, kaj ĉiu'j re'e ek'rid'is.

Gavrila skrap'is mal'antaŭ si'a orel'o.

„Ne, frat'o,“ fin'e dir'is li, „la mantel'o'n en'ŝov'u ci mem, se ci vol'as.“

„Bon'e, laŭ vi'a ordon'o!“

Step'a'n ramp'is supr'e'n, pren'is la baston'o'n, tra'ŝov'is la felt'o'mantel'o'n intern'e'n kaj sku'is en la tru'o la baston'o'n, ripet'ant'e: „El'ir'u, el'ir'u!“ Li sku'is ankoraŭ la baston'o'n, kiam ne'atend'it'e la pord'o de la ĉambr'et'o larĝ'e mal'ferm'iĝ'is, la tut'a serv'ant'ar'o mal'supr'e'n'rul'iĝ'is de la ŝtup'ar'o kiel turn'lud'il'o; Gavrila — la unu'a. Onkl'o Ĥvost ferm'is si'a'n fenestr'o'n.

„Nu, nu, nu, nu“, kri'is Gavrila de la kort'o: „ci atend'u nur!“ Gerasim sen'mov'e star'is sur si'a sojl'o. La serv'ant'ar'o ar'iĝ'is ĉe la baz'o de la ŝtup'ar'o. Gerasim observ'is ĉi ĉiu'j'n fi'hom'o'j'n en urb'a'j surtut'o'j de supr'e, facil'e apog'ant'e la man'o'j'n sur si'a'j'n flank'o'j'n. En si'a ruĝ'a, kamp'ar'an'a bluz'o, kompar'e je ili, li aspekt'is kiel gigant'o. Gavrila iom antaŭ'e'n'paŝ'is.

„Atent'u, frat'o,“ dir'is li, „mi ne toler'os ne'obe'em'o'n!“ Kaj li klar'ig'is al la mut'ul'o per man'sign'o'j, ke la sinjor'in'o nepr'e vol'as for'ig'i la hund'o'n — „don'u ĝi'n tuj, ali'e al ci okaz'os ia mal'feliĉ'o.“

Gerasim rigard'is li'n, montr'is la hund'o'n, far'is ĉe si'a kol'o sign'o'n, kvazaŭ kun'tir'ant'e la ŝnur'o'n, kaj demand'mien'e re'e rigard'is la ĉambelan'o'n.

„Jes, jes,“ re'dir'is tiu, kap'balanc'ant'e, „jes, nepr'e...“ Gerasim mal'lev'is la okul'o'j'n, post'e subit'e sku'iĝ'is, re'e montr'is al Mumu, kiu star'is apud li, sen'kulp'e vost'balanc'ant'e kaj sci'vol'em'e mov'ant'e la orel'o'j'n. Li ripet'e far'is la sign'o'n de strangol'o sur si'a kol'o, kaj signif'plen'e bat'frap'is si'a'n brust'o'n, kvazaŭ anonc'ant'e, ke li mem pren'as sur si'n — for'ig'i Mumu-n.

„Sed ci tromp'os“, gest'e respond'is Gavrila.

Gerasim iom rigard'is li'n, mal'estim'e ek'rid'et'is, re'e bat'frap'is si'a'n brust'o'n kaj bru'ferm'is la pord'o'n.

Ĉiu'j sen'vort'e rigard'is unu la ali'a'n.

„Kio'n do ĉi ĉio signif'as? Ĉu li re'ferm'is la pord'o'n?“

„Ne atent'u li'n plu, Gavrila Andrejiĉ!“ el'parol'is Step'a'n. „Li ja far'os, kio'n li promes'is ... Tia li est'as ... Se li promes'as, est'as cert'e ... Li est'as pli fid'ind'a ol ni ... Tio est'as ver'o ... Jes...“

„Jes“, ĉiu'j ripet'is kap'sku'ant'e. „Tio est'as ver'o. Jes.“ Onkl'o Ĥvost mal'ferm'is la fenestr'o'n kaj ankaŭ dir'is: „Jes“.

„Nu, bon'e“, dir'is Gavrila: „sed la gard'ist'o'j tamen rest'u ĉi tie!“

„He, Jeroŝka,“ li al'dir'is, turn'ant'e si'n al iu mizer'ul'o, en flav'a nanken'a kitel'o, — tiu hom'o est'is opini'at'a kiel ĝarden'ist'o, — „ci ja neni'o'n far'as! pren'u la baston'o'n kaj sid'u ĉi tie. Se io okaz'os, tuj kur'u al mi.“

Jeroŝka pren'is la baston'o'n kaj sid'ig'is si'n sur la last'a'n ŝtup'et'o'n. La serv'ant'ar'o dis'ir'is, escept'e de kelk'a'j sci'avid'ul'o'j kaj bub'aĉ'o'j.

Gavrila re'ven'is hejm'e'n kaj per'e de Ljubov Ljubimovna send'is la raport'o'n al la sinjor'in'o, ke ĉio est'as plen'um'it'a. La sinjor'in'o far'is nod'et'o'n el la pint'o de si'a nas'tuk'et'o, sur'verŝ'is parfum'o'n, flar'is, frot'is la tempi'o'j'n, apetit'e trink'is te'o'n kaj, est'ant'e ankoraŭ sub la influ'o de la laŭr'o'ĉeriz'a'j gut'o'j, re'e ek'dorm'is.

Unu hor'o'n post ĉi tiu tumult'a okaz'int'aĵ'o la pord'o de la ĉambr'et'o mal'ferm'iĝ'is kaj Gerasim aper'is. Li est'is sur'met'int'a si'a'n fest'a'n kaftan'o'n, li konduk'is Mumu-n per ŝnur'et'o. Jeroŝka flank'e'n ir'is por las'i li'n preter'ir'i. Gerasim direkt'is si'n al la pord'eg'o. Ĉiu'j bub'aĉ'o'j en la kort'o rigard'e sekv'is li'n, sed silent'is. Li eĉ ne re'turn'is si'n; si'a'n ĉap'o'n li sur'met'is nur sur la strat'o. Gavrila send'is Jeroŝka-n kiel observ'ant'o'n. Jeroŝka, vid'ant'e de mal'proksim'e, ke Gerasim ir'is en restoraci'o'n kun Mumu, atend'is, ĝis li el'ir'os.

Gerasim est'is kon'at'a en la restoraci'o. Oni kompren'is li'a'j'n man'sign'o'j'n.

Li mend'is „ŝĉi“[17] kun viand'o kaj sid'ig'is si'n, apog'ant'e la brak'o'j'n sur la tabl'o. Mumu star'is ĉe li'a seĝ'o, trankvil'e observ'ant'e li'n per si'a'j saĝ'a'j okul'o'j. Ĝi'a fel'o est'is kvazaŭ polur'it'a, tiel bel'aspekt'a kaj ord'e komb'it'a. Oni al'port'is la brasik'sup'o'n. Gerasim met'is en la teler'o'n pan'pec'et'o'j'n, er'e dis'hak'is la viand'o'n kaj star'ig'is la teler'o'n sur la ter'o'n. Mumu ek'manĝ'is kun si'a kutim'a bon'eduk'it'ec'o: apenaŭ tuŝ'ant'e la manĝ'aĵ'o'n per si'a buŝ'et'o. Gerasim long'e ĝi'n rigard'is: du pez'a'j larm'o'j el'rul'iĝ'is subit'e el li'a'j okul'o'j; unu fal'is sur la krut'a'n frunt'et'o'n de la hund'o, ali'a — en la „ŝĉi“. Li kovr'is si'a'n vizaĝ'o'n per la man'o. Mumu for'manĝ'is la du'on'o'n el la teler'o kaj de'ir'is, lekant'e si'a'n buŝ'o'n. Gerasim ek'star'is, pag'is la sup'o'n kaj el'ir'is akompan'at'e de la iom mir'ig'it'a rigard'o de la kelner'o.

Jeroŝka, ek'vid'int'e Gerasim-on, kur'is mal'antaŭ la strat'a'n angul'o'n kaj, li'n preter'las'ant'e, re'e li'n sekv'is.

Gerasim marŝ'is, ne rapid'ant'e, ĉiam ten'ant'e Mumu-n je la ŝnur'et'o. Ir'int'e ĝis la strat'angul'o, li halt'is, kvazaŭ i'o'n pri'pens'ant'e, sed tuj grand'paŝ'e direkt'is si'n al la Krimea Tra'ir'ej'o. Sur'voj'e li ir'is en la kort'o'n de dom'o, apud kiu est'is konstru'at'a la flank'dom'et'o, kaj for'port'is de tie sub si'a brak'o du brik'et'o'j'n. De la Krimea Tra'ir'ej'o li direkt'is si'n al la bord'o, ir'is ĝis la lok'o, kie star'is du boat'et'o'j kun rem'il'o'j, al'lig'it'a'j al palis'et'o'j (li jam rimark'is ili'n antaŭ'e), kaj en'salt'is en unu kun Mumu.

Lam'a mal'jun'ul'aĉ'o el'ir'is el post la pajl'tend'o, kiu star'is en la angul'o de la legom'ĝarden'o, kaj kri'vok'is li'n. Sed Gerasim nur kap'balanc'is kaj ek'rem'is tiel fort'e, kvankam kontraŭ la river'flu'o, ke li post unu moment'o jam est'is tre mal'proksim'e. La mal'jun'ul'o star'is iom'temp'e, skrap'frot'is si'a'n dors'o'n per mal'dekstr'a, post'e per dekstr'a man'o kaj re'ir'is lam'ant'e en si'a'n pajl'tend'o'n.

Gerasim sen'ĉes'e rem'is. Jen — jam rest'is la urb'o Moskva mal'antaŭ'e. Jen — jam dis'vast'iĝ'is laŭ'long'e de la bord'o'j — herb'ej'o'j, legom'ĝarden'o'j, kamp'o'j, arb'ar'et'o'j; ek'vid'ebl'iĝ'is kamp'o'j, „izba-oj“. Oni pov'is en'spir'i la kamp'ar'a'n aer'o'n. Li for'ĵet'is la rem'il'o'j'n, al'prem'is si'a'n kap'o'n al Mumu, kiu sid'is antaŭ li sur la sek'a transvers'a trab'et'o — la fund'o de la boat'o est'is sur'verŝ'it'a de akv'o, kaj li rest'is sen'mov'a, kruc'ig'ant'e si'a'j'n fortik'a'j'n brak'o'j'n sur ŝi'a dors'o, dum la boat'o'n la ond'o iom post iom re'port'is al la urb'o. Gerasim rekt'iĝ'is, rapid'e, kun mal'san'ec'a, koler'iĝ'a mien'o, sur'volv'is per la ŝnur'et'o la brik'et'o'j'n de li pren'it'a'j'n, far'is maŝ'o'n, met'is ĝi'n ĉirkaŭ la kol'o'n de la hund'o kaj, lev'ant'e ĝi'n super la river'o, last'a'foj'e ĝi'n ek'rigard'is. La hund'o rigard'is li'n fid'e, sen'tim'e, balanc'ant'e la vost'et'o'n. Gerasim de'turn'is si'n kaj dis'ig'is la man'o'j'n, ferm'int'e la okul'o'j'n.

Gerasim aŭd'is neni'o'n: nek la akr'a'n ek'kri'et'o'n de la fal'ant'a Mumu, nek la obtuz'a'n ek'plaŭd'o'n de la akv'o. La plej bru'a tag'o est'is por li sam'e sen'son'a, sen'bru'a, kiel la plej sen'bru'a nokt'o ne est'as sen'son'a por ni. Kiam li re'e mal'ferm'is la okul'o'j'n, kiel antaŭ'e sur la river'akv'o rapid'is unu post la ali'a la ond'et'o'j. Kiel antaŭ'e ili plaŭd'et'is ĉe la boat'flank'o'j; kaj nur mal'proksim'e, mal'antaŭ'e, dis'kur'is ĉe la bord'o i'a'j larĝ'a'j rond'o'j.

Jeroŝka, tuj post kiam al li ne plu est'is ebl'e observ'i Gerasim-on, re'ven'is hejm'e'n kaj raport'is pri tio, kio'n li vid'is.

„Nu, jes,“ dir'is Step'a'n, „li dron'ig'os la hund'o'n. Cert'e. Se li i'o'n promes'is.“

Dum la tut'a tag'o neni'u vid'is Gerasim-on. Li ne tag'manĝ'is hejm'e. Vesper'e ĉiu'j kun'ven'is ĉe la manĝ'o'tabl'o, escept'e de li. „Kiel strang'a est'as ĉi tiu Gerasim“, pep'voĉ'e dir'is la dik'gras'a lav'ist'in'o: „Ĉu oni pov'as tiel ĉagren'iĝ'i pro la hund'o! Ver'dir'e!“

„Gerasim ja est'is ĉi tie“, dir'is Step'a'n, plen'rast'ant'e por si la kaĉ'o'n per la kuler'o.

„Kiel? Kiam?“

„Antaŭ proksim'um'e du hor'o'j. Jes! Ni renkont'is unu la ali'a'n ĉe la pord'eg'o. Mi intenc'is demand'i li'n pri la hund'o, sed li, ŝajn'e, est'is mal'bon'humor'a. Nu, li for'puŝ'is mi'n, ebl'e li vol'is mi'n de'flank'ig'i, — ne ted'u, ebl'e vol'is li dir'i — kaj li tiel frap'is mi'a'n nuk'o'n, ho, ve, kiel!“ Kaj Step'a'n, ne'vol'e grimac'rid'et'ant'e, kun'tir'iĝ'is kaj frot'is si'a'n nuk'o'n. „Jes,“ li al'dir'is, „li hav'as fortik'a'n man'o'n, neni'o'n oni pov'as dir'i kontraŭ tio...“ Ĉiu'j rid'is, mok'ant'e Step'an'o'n, kaj dis'ir'is por dorm'i.

Dum tio, en la sam'a temp'o, sur la T...a ŝose'o fervor'e kaj sen'halt'e paŝ'is ia grand'eg'ul'o kun sak'o sur la dors'o, kun long'a baston'o en la man'o. Tio est'is Gerasim. Li rapid'is sen're'turn'e hejm'e'n, en si'a'n vilaĝ'o'n. Dron'ig'int'e la kompat'ind'a'n Mumu-n, li kur'is en si'a'n ĉambr'et'o'n, rapid'e en'pak'is si'a'n ne'mult'a'n hav'aĵ'o'n en mal'nov'a'n ĉeval'kovr'aĵ'o'n, kun'lig'is la pak'aĵ'o'n nod'e, met'is ĝi'n sur la ŝultr'o'n kaj for'ir'is. Li bon'e memor'is la voj'o'n ankoraŭ de tiam, kiam oni konduk'is li'n al Moskvo. La vilaĝ'o, el kiu pren'is li'n la sinjor'in'o, kuŝ'is nur du'dek verst'o'j'n[18] flank'e de la ŝose'o. Li ir'is ne'venk'ebl'e kuraĝ'e, penetr'it'e de ia mal'esper'a kaj sam'temp'e ĝoj'a decid'o. Li ir'is antaŭ'e'n; larĝ'e dis'mal'ferm'iĝ'is li'a brust'o; avid'e kaj rekt'e est'is fiks'it'a'j antaŭ'e'n li'a'j okul'o'j. Li rapid'is, kvazaŭ atend'is li'n hejm'e mal'jun'a patr'in'o, kvazaŭ ŝi vok'is li'n al si post long'a migr'ad'o en fremd'land'o, inter fremd'ul'o'j ... La ĵus ven'int'a nokt'o est'is sen'son'a, varm'a; ĉe la flank'o, kie sub'ir'is la sun'o, la ĉiel'rand'o, ankoraŭ blank'a, iom purpur'iĝ'is pro la last'a re'bril'o de la for'iĝ'ant'a tag'o. Ĉe ali'a flank'o jam lev'iĝ'is blu'griz'a nebul'o. De tie al'proksim'iĝ'ad'is la nokt'o. Cent'o'j da perdrik'o'j kri'is ĉirkaŭ'e, kvazaŭ vet'e vok'is unu la ali'a'n nokt'a'j bird'o'j. Gerasim ne pov'is ili'n aŭd'i, ne pov'is aŭd'i ankaŭ la nokt'a'n vigl'a'n susur'ad'o'n de la arb'o'j, preter kiu'j port'is li'n li'a'j fortik'a'j pied'o'j.

Sed li flar'is kon'at'a'n de li odor'o'n de la matur'iĝ'ant'a sekal'o, kiu ven'is el la mal'lum'a'j kamp'o'j; li sent'is, kiel la vent'o, flug'ant'a renkont'e, la vent'o el li'a hejm'vilaĝ'o, kares'e tuŝ'as li'a'n vizaĝ'o'n, petol'e dis'blov'as li'a'j'n har'o'j'n, li'a'n barb'o'n. Li vid'is antaŭ si la blank'iĝ'ant'a'n voj'o'n, konduk'ant'a'n hejm'e'n rekt'a'n, kiel sag'o. Li vid'is en la ĉiel'o ne'nombr'ebl'a'j'n stel'o'j'n, lum'ig'ant'a'j'n li'a'n voj'o'n. Li marŝ'is antaŭ'e'n simil'e al leon'o, kuraĝ'e, fort'e; kiam la lev'iĝ'ant'a sun'o bril'ig'is li'n per si'a'j fluid'e ruĝ'a'j radi'o'j, inter la paŝ'ant'o kaj Moskvo jam kuŝ'is tri'dek-verst'a distanc'o.

Post du tag'o'j li est'is jam hejm'e, en si'a „izba“, je l’ mir'o de la soldat'edz'in'o[19], kiu'n oni tie loĝ'ig'is. Gerasim preĝ'is antaŭ sankt'a'j „ikon'o'j“[20] kaj tuj ir'is al la vilaĝ'estr'o.

La vilaĝ'estr'o ek'mir'is. Sed oni jam komenc'is falĉ'i la fojn'o'n. Gerasim, kiel perfekt'a falĉ'ist'o, tuj ricev'is falĉ'il'o'n — kaj li ek'falĉ'is laŭ si'a kutim'a manier'o, tiel falĉ'is, ke la vilaĝ'an'o'j trem'is, observ'ant'e li'a'j'n falĉ'mov'o'j'n.

En Moskvo oni rimark'is la for'iĝ'o'n de Gerasim la sekv'ant'a'n tag'o'n. Oni serĉ'is li'n en li'a ĉambr'et'o, al'vok'is Gavrila-n. Gavrila ven'is, rigard'is, mov'is la ŝultr'o'j'n kaj konklud'is, ke la mut'ul'o aŭ for'kur'is aŭ dron'is kun'e kun si'a hund'aĉ'o. Oni inform'is la polic'o'n, raport'is al la sinjor'in'o. La sinjor'in'o ek'koler'is, ek'plor'is, dir'is, ke oni nepr'e trov'u Gerasim-on, cert'ig'is, ke ŝi neniam ordon'is for'ig'i la hund'o'n, kaj fin'e tiel admon'is kaj riproĉ'is Gavrila-n, ke li la tut'a'n tag'o'n nur sku'is la kap'o'n, ripet'ant'e: „Nu!“, ĝis kiam la onkl'o Ĥvost li'n konsol'e saĝ'ig'is, dir'int'e al li: „Nu ... u!“ Fin'e oni ricev'is la sci'ig'o'n el la vilaĝ'o, ke Gerasim tie'n ven'is. La sinjor'in'o iom trankvil'iĝ'is; komenc'e ŝi ordon'is li'n re'ven'ig'i al Moskvo, sed tamen post'e ŝi anonc'is, ke ŝi tut'e ne bezon'as tia'n ne'dank'em'ul'o'n. Ceter'e post tio ŝi baldaŭ mort'is; ŝi'a'j hered'int'o'j ne zorg'is plu pri Gerasim. Ili ankaŭ ali'a'j'n servut'ul'o'j'n de si'a patr'in'o liber'ig'is kontraŭ la de'pag'o.

Ĝis nun loĝ'as sol'ec'e Gerasim en si'a forges'it'a „izba“. Li ĉiam bon'e fart'as, ĉiam est'as fortik'eg'a. Kiel antaŭ'e li labor'as mult'e, kiel antaŭ'e li est'as grav'mien'a kaj serioz'mor'a. Sed la najbar'o'j rimark'is, ke de'post la re'ven'o el Moskvo Gerasim tut'e ne atent'as vir'in'o'j'n, eĉ ne rigard'as ili'n, kaj ke li ne posed'as hund'o'n en si'a kort'o.

„Ceter'e“, pri'diskut'as vilaĝ'an'o'j, „feliĉ'a li est'as, ne bezon'ant'e edz'in'o'n. Kaj la hund'o'n! ĉu li ĝi'n bezon'as? Eĉ per'fort'e oni ne pov'us al'log'i ŝtel'ist'o'n en li'a'n kort'o'n!“ Tia fam'o pri la gigant'ec'a fort'o de la mut'ul'o dis'vast'iĝ'as ĉi'e'n.

Est'is bel'a juni'a tag'o, unu el tiu'j tag'o'j, kiu'j pruv'as, ke la bon'veter'o daŭr'os ankoraŭ long'e. La ĉiel'o est'as seren'a jam de la fru'a maten'o. La maten'ruĝ'o ne flam'as simil'e al brul'eg'o; ĝi est'as dis'verŝ'it'a, kiel mild'a roz'kolor'aĵ'o. La sun'o — ne flam'bril'a, rul'ruĝ'ig'ant'a, kiel dum varm'eg'a sek'veter'o, ne mal'seren'a-purpur'a, kiel antaŭ la vent'eg'o — sed la sun'o — afabl'e radi'bril'a — pac'e el'naĝ'as el sub mal'larĝ'a kaj long'a nub'et'o, lum'as freŝ'kolor'e kaj en'iĝ'as en ĝi'a'n blu'a'n nebul'o'n. Kiel serpent'et'o'j lud'e bril'as la supr'a'j mal'dens'a'j rand'o'j de la dis'tir'it'a nub'et'o; ili bril'as, kvazaŭ ili est'us el forĝ'it'a arĝent'o. Sed jen, re'e flu'e ek'ŝpruc'iĝ'as petol'em'a'j radi'o'j; ĝoj'e kaj majest'e, kvazaŭ alt'e'n'flug'ant'e, aper'as la potenc'a lum'ig'il'o. Ĉirkaŭ la tag'mez'o, kutim'e, vid'ebl'iĝ'as amas'e rond'a'j alt'a'j nub'o'j, or'griz'a'j, kun delikat'a'j blank'a'j rand'o'j. Simil'e al insul'o'j, dis'ĵet'it'a'j laŭ'long'e de la sen'lim'e dis'flu'ant'a river'o, kiu ĉirkaŭ'as ili'n per profund'e diafan'a'j akv'o'kol'o'j, egal'e blu'a'j, ili preskaŭ ne mov'iĝ'as. Pli mal'proksim'e, ĉe la firmament'o, ili kun'ŝov'iĝ'as, ar'iĝ'as, — ne est'as plu vid'ebl'a la ĉiel'blu'aĵ'o inter ili. Sed ili est'as sam'e lazur'a'j kiel la ĉiel'o: la lum'o, la varm'o tra'penetr'as ili'n. La firmament'o dum la tut'a tag'o ne ŝanĝ'as si'a'n mal'pez'a'n, palvioletan kolor'o'n, ĉie egal'a'n. Neni'e la fulm'o'tondr'a veter'o mal'lum'e minac'as; ie, foj'e, tir'as si'n mal'supr'e'n, el la ĉiel'o, blu'a'j stri'o'j: — apenaŭ rimark'ebl'a pluv'o fal'as, kiel tra kribr'il'o. Vesper'e tiu'j nub'o'j for'iĝ'as; la last'a'j el ili, nigr'a'j, sen'form'a'j, kiel la fum'o, iĝ'as roz'kolor'a'j vapor'bul'o'j pro la radi'o'j de la sub'ir'ant'a sun'o. Sur la lok'o, kie la sun'o sub'ir'is, sam'e pac'e, kiel ĝi est'is lev'iĝ'int'a, ne'long'e star'rest'as ruĝ'et'a bril'kron'o super la mal'lum'iĝ'int'a ter'o. Lum'bril'et'ant'e, kiel zorg'e port'it'a vaks'kandel'o, aper'as tie la vesper'stel'o. En tia'j tag'o'j ĉiu'j kolor'o'j est'as ne'hel'a'j, mild'ig'it'a'j. Sur ĉio kuŝ'as la sigel'o de ia kor'tuŝ'a pac'kviet'o. Dum tia'j tag'o'j foj'e est'as varm'eg'e; sur la dekliv'o'j de la kamp'o'j la aer'o est'as sufok'a. Sed la vent'o dis'blov'ad'as, dis'pelad'as la amas'iĝ'int'a'n varm'eg'o'n; la ĉirkaŭ'turn'ant'a'j blov'atak'o'j — nepr'a sign'o de la persist'a bon'veter'o — per blank'a'j polv'amas'o'j vag'as sur voj'o tra la gren'kamp'o'j. La ter'kultur'ist'o ŝat'as tia'n veter'o'n por la rikolt'o de la gren'o.

Tia'n tag'o'n mi ĉas'is en la Ĉernska distrikt'o de la Tul'a guberni'o[21]. Mi trov'is kaj mort'ig'is sufiĉ'e mult'e da ĉas'aĵ'o'j. Tro plen'a ĉas'sak'o tranĉ'e dolor'ig'is mi'a'n ŝultr'o'n. Sed jam est'is esting'iĝ'ant'a la vesper'ruĝ'o; kaj en la aer'o, ankoraŭ klar'a, kvankam jam ne plu lum'ig'it'a per radi'o'j de la sub'ir'int'a sun'o, dens'iĝ'is, dis'vast'iĝ'is nokt'a'j ombr'o'j, kiam mi, fin'e, decid'is re'ven'i hejm'e'n. Per rapid'a'j paŝ'o'j mi trans'paŝ'is long'a'n „plac'o'n“ de arbust'o'j, supr'e'n'ir'is la mont'et'o'n kaj ek'vid'is tut'e fremd'a'j'n, ne'kon'at'a'j'n de mi lok'aĵ'o'j'n. Anstataŭ la atend'it'a kon'at'a eben'aĵ'o kun kverk'arb'ar'et'o, dekstr'e, kaj mal'alt'a blank'a preĝ'ej'o en la mal'proksim'o, ĉe mi'a'j pied'o'j etend'iĝ'is mal'larĝ'a val'o; rekt'e kontraŭ mi, kiel krut'a mur'o, star'is dens'a tremol'arb'ar'o. Mi halt'is, mir'ig'it'e ... ne pov'ant'e kompren'i, kie mi est'as... Mi mi'n re'turn'is... „He,“ mi pens'is, „mi de'voj'iĝ'is, mi ir'is tro dekstr'e'n“, kaj, mir'ant'e pri mi'a erar'o, mi rapid'kur'e mal'supr'e'n'ir'is la mont'et'o'n. Mi'n tuj ek'kapt'is mal'agrabl'a, obtuz'a mal'sek'ec'o, kvazaŭ mi est'us en'ir'int'a kel'o'n. Dens'a alt'a herb'o en la fund'o de la val'o, tut'e mal'sek'a, blank'iĝ'is kiel tabl'o'tuk'o. Est'is tim'ig'e sur'paŝ'i ĝi'n. Mi rapid'e trans'paŝ'is al ali'a flank'o kaj ir'is, marŝ'ant'e mal'dekstr'e'n, laŭ'long'e de la tremol'ar'o. La vespert'o'j jam si'n flug'port'is super ĝi'a'j sen'mov'a'j alt'aĵ'o'j, mister'plen'e turn'iĝ'ant'e kaj trem'et'ant'e en du'on'klar'a ĉiel'o. Petolrapide preter'flug'is mal'fru'iĝ'int'a akcipitr'et'o, rapid'ant'e en si'a'n nest'o'n.

„Jen, se mi nur ating'us tiu'n angul'o'n,“ mi pens'is, „tuj mi trov'us la ver'a'n voj'o'n. Mi ja de'voj'iĝ'is minimum'e je unu verst'o.“ Mi ating'is, fin'e, la angul'o'n de la arb'ar'o, sed ne trov'is tie i'a'n voj'o'n; i'a'j ne'falĉ'it'a'j, mal'alt'a'j arbust'o'j vast'e star'is antaŭ mi; mal'antaŭ ili, en la mal'proksim'o, vid'iĝ'is dezert'a kamp'o. Mi re'e halt'is. „Kia strang'a okaz'int'aĵ'o! Kie do mi est'as?“ Mi re'memor'ig'is mi'n, kiel kaj kie'n mi ir'is dum la tag'o.

„He, tio ja est'as ‚Paraĥinaj‘ arbust'o'j“, mi fin'e ek'kri'is. „Cert'e! jen tie — ebl'e, la Sindejeva arb'ar'et'o! Sed kiel mi ĉi tie'n ven'is? Tiel mal'proksim'e'n! Strang'e ... nun mi est'as dev'ig'it'a re'ven'i dekstr'e'n!“

Mi ir'is dekstr'e'n tra la arbust'o'j. Dum'e la nokt'o est'is baldaŭ ven'int'a kaj dis'vast'iĝ'is kiel nub'eg'o fulm'o'tondr'a. Ŝajn'is, ke kun'e kun la vesper'a'j vapor'o'j el ĉie lev'iĝ'ad'is kaj eĉ de supr'e verŝ'iĝ'is la mal'hel'o. Mi ating'is sur i'a'n voj'o'n mal'eben'bat'it'a'n, sur'kresk'it'a'n de herb'o. Mi ir'is laŭ'long'e de ĝi, atent'e rigard'ant'e antaŭ'e'n. Ĉio ĉirkaŭ mi rapid'e nigr'iĝ'is kaj silent'iĝ'is; nur skolop'o'j kri'is de temp'o al temp'o. Mal'grand'a nokt'bird'o, ne'laŭt'e kaj mal'alt'e mov'ant'a si'a'j'n mol'a'j'n flug'il'o'j'n, preskaŭ tuŝ'is mi'n kaj tim'em'e de'flank'iĝ'is. Mi el'ir'is sur la arb'ar'rand'o'n kaj marŝ'is nun laŭ'long'e de la kamp'o, sur la lim'o. Jam apenaŭ mi vid'is la aĵ'o'j'n en mal'proksim'o, apenaŭ vid'ebl'iĝ'is ĉirkaŭ mi la blank'iĝ'ant'a kamp'o. Mal'antaŭ ĝi lev'iĝ'is mal'seren'a mal'lum'o, al'proksim'iĝ'ant'e ĉiu'moment'e per grand'eg'a'j fum'bul'o'j. La obtuz'a eĥ'o de mi'a'j paŝ'o'j son'is en la sen'mov'iĝ'ant'a aer'o. La pal'iĝ'int'a ĉiel'o re'e blu'iĝ'is, sed tio jam est'is la blu'o de la nokt'o. La stel'et'o'j ek'bril'et'is en ĝi, kvazaŭ ili ek'mov'iĝ'us.

Kio'n mi opini'is arb'ar'et'o, est'is mal'lum'a kaj rond'a nud'mont'et'o.

„Sed kie mi ja est'as?“ ripet'is mi re'e laŭt'voĉ'e, halt'is kaj demand'e rigard'is mi'a'n angl'o'ras'a'n flav'makul'a'n hund'in'o'n, Dianka-n, la plej prudent'a'n el ĉiu'j kvar'pied'a'j best'o'j. Sed la plej prudent'a best'o nur balanc'is la vost'o'n, mal'gaj'e kaj lac'e palpebr'um'is kaj ne don'is al mi i'a'n util'a'n konsil'o'n. Mi hont'is kaj eg'e kur'is antaŭ'e'n, kvazaŭ mi subit'e klar'sent'is, kie'n oni dev'as ir'i. Mi ĉirkaŭ'ir'is la mont'et'o'n kaj trov'is mi'n en ne'profund'a, ĉirkaŭ'e dis'plug'it'a valet'o. Tiu ĉi krut'valet'o aspekt'is kiel regul'form'a kaldron'o kun plat'a'j flank'o'j; sur ĝi'a fund'o el'streĉ'iĝ'is star'e kelk'e da grand'a'j blank'a'j ŝton'o'j; ŝajn'e ili kun'ar'iĝ'is, mal'supr'e'ramp'int'e, por ia sekret'a, konsil'iĝ'a kun'ven'o. Tie est'is mut'e, mal'laŭt'e; tiel plat'e kaj mal'gaj'e pend'is super tiu lok'o la ĉiel'o, ke mi'a kor'o ek'sent'is ve'o'n. La best'et'o ne'laŭt'e kaj plend'e pep'kri'is en la ŝton'o'j. Mi rapid'e re'ven'is sur la mont'et'o'n. Ĝis nun mi ankoraŭ ne mal'esper'is trov'i la voj'o'n al hejm'o; sed nun mi est'is fin'e cert'a, ke mi tut'e de'voj'iĝ'is; mi ne pen'prov'is plu, ek'kon'i la ĉirkaŭ'aĵ'o'n, preskaŭ dron'int'a'n en la nokt'a sen'lum'o. Mi hazard'e ek'marŝ'is antaŭ'e'n, direkt'at'e de la stel'o'j. Proksim'um'e du'on'hor'o'n mi tiel paŝ'is, pen'e mov'ant'e la pied'o'j'n. Ŝajn'is, ke mi neniam est'is en tia'j sen'viv'a'j lok'o'j: neni'e trem'bril'is lum'et'o, nek aŭd'ebl'iĝ'is ia son'o; unu krut'a mont'et'o sekv'is la ali'a'n; sen'fin'e etend'iĝ'is kamp'o post kamp'o; arbust'o'j kvazaŭ el'star'is el la ter'o antaŭ mi. Mi ĉiam ir'is kaj jam intenc'is kuŝ'ig'i mi'n ĝis la maten'o, sed subit'e mi ek'vid'is antaŭ mi terur'a'n abism'o'n.

Mi rapid'e ek'paŝ'is mal'antaŭ'e'n kaj, tra apenaŭ tra'vid'ebl'a nokt'krepusk'o, ek'vid'is en la mal'proksim'o sub mi grand'eg'a'n eben'aĵ'o'n. Larĝ'a river'o ĉirkaŭ'flu'is ĝi'n en du'on'rond'o, kiu'n mi vid'is ĉie; ŝtal'simil'a'j re'bril'o'j de la akv'o mal'seren'e kaj de temp'o al temp'o trem'lum'ant'e desegn'is ĝi'a'n flu'ad'o'n. La mont'et'o, sur kiu mi star'is, mal'supr'e'n konduk'is per abrupt'a dekliv'o; ĝi'a grand'eg'a siluet'o si'n disting'is nigr'a de la du'on'blu'a aer'a mal'plen'o. Rekt'e antaŭ mi, en la angul'o, kiu'n form'is la dekliv'o kaj la eben'aĵ'o, ĉe la river'o, kiu en tiu lok'o simil'is al sen'mov'a mal'lum'a spegul'o, sub la krut'a dekliv'o de la mont'et'o mem, per ruĝ'a flam'o brul'is, el'las'ant'e fum'o'n, du fajr'o'j, unu apud la ali'a. Ĉirkaŭ ili svarm'is hom'o'j, ŝancel'iĝ'is ombr'o'j; foj'e est'is hel'e lum'ig'it'a la antaŭ'a part'o de ies et'a bukl'o'kap'o.

Mi sci'is nun, kie mi trov'iĝ'is. Tiu ĉi herb'ej'o est'as kon'at'a en ni'a region'o sub la nom'o „Beĵin-Herb'ej'o“. Sed mi ja ne pov'is re'vojaĝ'i hejm'e'n, precip'e nun, nokt'e; mi'a'j pied'o'j ne mov'iĝ'is plu pro lac'ec'o. Mi decid'is ir'i proksim'e'n al la fajr'o'j kaj atend'i la maten'ruĝ'o'n en la societ'o de hom'o'j, kiu'j'n mi opini'is ĉeval'komerc'ist'o'j[22].

Mi bon'e mal'supr'e'n'ir'is, sed apenaŭ mi el'las'is el la man'o'j la last'a'n branĉ'o'n, je kiu mi ten'is mi'n, subit'e si'n ĵet'is sur mi'n du grand'a'j blank'a'j hund'o'j, koler'e boj'ant'e. Sonor'a'j infan'a'j voĉ'o'j ek'aŭd'iĝ'is ĉirkaŭ la fajr'o'j. Du — tri knab'o'j rapid'e lev'iĝ'is. Mi respond'is al ili'a'j demand'a'j vok'o'j. Ili al'kur'is, re'vok'is la hund'o'j'n, kiu'j'n precip'e mir'ig'is la aper'o de mi'a Dianka, kaj mi al'proksim'iĝ'is.

Mi erar'is, opini'ant'e ĉeval'komerc'ist'o'j la hom'o'j'n, kiu'j ĉirkaŭ'is la fajr'o'j'n. Ili est'is kamp'ar'an'a'j infan'o'j el najbar'a vilaĝ'o, kiu'j gard'is ĉeval'ar'o'n. Dum varm'eg'a somer'a temp'o, ĉe ni, oni paŝt'ig'as ĉeval'o'j'n en la kamp'o nokt'e, ĉar tag'e ili'n mal'trankvil'ig'us muŝ'o'j kaj ojstr'o'j[23].

Est'as grand'a ĝoj'fest'o por kamp'ar'an'a'j knab'o'j, vesper'e akompan'i en la kamp'o'n kaj fru'maten'e hejm'e'n — la ĉeval'ar'o'n. Sen ĉap'o'j, en mal'nov'a'j du'on'pelt'et'o'j, ili sid'as sur la plej petol'em'a'j ĉeval'et'o'j kaj rapid'e rajd'as, ĝoj'e kri'ant'e, el'gorĝ'blek'ant'e, mov'ant'e ĉiu'flank'e'n la man'o'j'n kaj pied'o'j'n, alt'e salt'ant'e sur la sel'o kaj sonor'e rid'ant'e ... Mal'dens'a flav'a polv'o lev'iĝ'as, post'flug'as sur la voj'o; en mal'proksim'o aŭd'iĝ'as akord'a pied'frap'ad'o, la ĉeval'o'j kur'as, streĉ'ant'e la orel'o'j'n; antaŭ ĉiu'j, alt'lev'ant'e si'a'n vost'o'n kaj sen'fin'e ŝanĝ'ant'e la pied'o'j'n, kurs'alt'as la ruĝ'eg'har'a ĉeval'aĉ'o kun pik'herb'o en vil'a kol'har'ar'o.

Mi dir'is al la knab'o'j, ke mi de'voj'iĝ'is, kaj sid'ig'is mi'n ĉe ili. Ili demand'is mi'n, de kie mi ven'as, silent'is iom'et'e kaj don'is al mi lok'o'n. Ni iom'et'e konversaci'is. Mi mi'n kuŝ'ig'is sub nud'iĝ'int'a arbust'o kaj rigard'is ĉirkaŭ'e'n. La bild'o est'is mir'ind'e bel'a: ĉe la fajr'o'j trem'et'is, kvazaŭ esting'iĝ'ant'e, en'iĝ'ant'e en la mal'lum'o'n, rond'a ruĝ'a re'spegul'iĝ'o. La flam'o, ek'brul'ant'e, de temp'o al temp'o, ĵet'is trans la lini'o'n de tiu rond'o rapid'a'j'n bril'lum'et'o'j'n. Mal'larĝ'a lang'o de la fajr'o lek'is la nud'a'j'n sek'branĉ'et'o'j'n de salik'arb'et'o kaj sam'e rapid'e for'iĝ'is... Tranĉliniaj long'a'j ombr'o'j, subit'e aper'ant'e, al'kur'is ĝis la fajr'et'o'j; la mal'hel'o lukt'is kun la lum'o. Foj'e, kiam la flam'o bril'is pli mal'fort'e, la lum'rond'et'o mal'larĝ'iĝ'is, el al'proksim'iĝ'int'a mal'lum'eg'o ne'atend'it'e aper'is ĉeval'kap'o, brun'a aŭ tut'e blank'a, atent'e kaj sen'pens'e rigard'is ni'n, rapid'e maĉ'ant'e long'a'n herb'o'n kaj re'e mal'lev'iĝ'ant'e tuj mal'aper'is. Oni aŭd'is nur, kiel ĝi ĉiam maĉ'is, spir'blov'ant'e.

El lok'o lum'ig'it'a est'as ne'ebl'e vid'i, kio okaz'as en la mal'hel'o; tial ĉio en la proksim'o ŝajn'is vual'it'a de preskaŭ nigr'a kurten'o. Sed pli mal'proksim'e, ĉe la firmament'o, mal'klar'e vid'ebl'iĝ'is mont'et'o'j kaj arb'ar'o'j. Mal'hel'a, klar'a ĉiel'o, solen'e, ne'ating'ebl'e alt'e, pend'is super ni en si'a tut'a mister'plen'a bel'eg'ec'o. Dolĉ'e prem'is la brust'o'n la arom'o, la apart'a, freŝ'a, turment'a arom'aer'o de la ruslanda somer'a nokt'o. Neni'a bru'o aŭd'iĝ'is en la ĉirkaŭ'aĵ'o. Nur de temp'o al temp'o subit'e sonor'e plaŭd'ig'is akv'o'n ia grand'a fiŝ'o, kaj la ĉe'bord'a kan'ar'o ek'bru'et'is, apenaŭ ŝancel'it'a de al'flu'ant'a ond'o... Sol'e ne'laŭt'e krak'et'is la fajr'et'o'j...

Ĉirkaŭ ili sid'is la knab'o'j kaj apud ili tiu'j du hund'o'j, kies intenc'o est'is for'manĝ'i mi'n. Ili ankoraŭ long'e ne pov'is pac'iĝ'i pro mi'a ĉe'est'ad'o: dorm'em'e du'on'ferm'ant'e la okul'o'j'n kaj strab'rigard'ant'e la fajr'o'n, ili de temp'o al temp'o boj'kri'eg'is kun ekster'ordinar'a dign'ec'o; unu'e ili blek'eg'is, post'e — ne'laŭt'e kri'is, kvazaŭ bedaŭr'ant'e la ne'ebl'ec'o'n — plen'um'i si'a'n dezir'o'n.

La knab'o'j est'is en'tut'e kvin: Fedja, Pavluŝa, Iljuŝa, Kostja kaj Vanja[24]. La nom'o'j'n de la knab'o'j mi ek'sci'is el ili'a inter'parol'ad'o kaj vol'as nun kon'at'ig'i ili'n al la leg'ant'o.

La plej mal'jun'a el ĉiu'j, Fedja, aspekt'is dek'kvar'jar'a. Li est'is graci'a knab'o kun bel'a'j, delikat'a'j, iom'et'e et'a'j vizaĝ'trajt'o'j, bukl'a'j blond'a'j har'o'j, klar'a'j okul'o'j kaj ĉiam'a du'on'gaj'a, du'on'distr'a rid'et'o. Laŭ ĉiu'j sign'o'j li aparten'is al riĉ'a famili'o kaj paŝt'is nokt'e ĉeval'o'j'n ne pro bezon'o, sed pro amuz'o. Li sur'hav'is mult'e'kolor'a'n kalikot'a'n bluz'o'n, flav'e border'um'it'a'n. Mal'grand'a nov'a felt'mantel'o, en kies manik'o'j li ne en'ŝov'is la brak'o'j'n, pend'is sur li'a'j mal'larĝ'a'j ŝultr'o'j; sur la blu'a zon'um'o est'is al'lig'it'a la komb'il'o. La bot'o'j kun ne'alt'a'j tibi'ing'o'j est'is li'a'j — ne patr'a'j. La du'a knab'o, Pavluŝa, hav'is sen'ord'e star'ant'a'j'n nigr'a'j'n har'o'j'n, griz'a'j'n okul'o'j'n, larĝ'a'j'n vang'ost'o'j'n, vizaĝ'o'n pal'a'n, plen'a'n je cikatr'o'j; grand'a'n, sed regul'form'a'n buŝ'o'n. Tut'a li'a korp'o est'is dik'mal'alt'a, mal'lert'mov'a. La knab'o ne est'is bel'a, ver'dir'e, tamen li plaĉ'is al mi. Li'a rigard'o est'is saĝ'a kaj sincer'a, en li'a voĉ'o son'is la fort'o. Li ne aspekt'is dand'e: tut'a li'a vest'aĵ'o konsist'is el simpl'a ĉemiz'o kaj flik'it'a'j pantalon'o'j. La vizaĝ'o de la tri'a, Iljuŝa, est'is sufiĉ'e sen'signif'a: li hav'is kurb'iĝ'int'a'n naz'o'n, long'a'n kap'form'o'n, ne bon'e aspekt'is. Li'a'j vizaĝ'trajt'o'j esprim'is mal'sprit'a'n, mal'san'ec'a'n zorg'em'o'n. Li'a'j kun'prem'it'a'j lip'o'j ne mal'ferm'iĝ'is, la brov'o'j rest'is ĉiam kun'tir'it'a'j. Li'a'j flav'a'j, preskaŭ blank'aspekt'a'j har'o'j pend'is kiel pint'a'j har'lig'et'o'j el sub mal'alt'a fel'ĉap'o, kiu'n li ambaŭ'man'e ŝov'is sur si'a'j'n orel'o'j'n. Sur li'a'j pied'o'j li hav'is nov'a'j'n bast'ŝu'o'j'n kaj pied'a'j'n ĉifon'o'j'n; dik'a ŝnur'o, tri'vic'e zon'it'a ĉirkaŭ li'a tali'o, ord'e kun'tir'is li'a'n pur'aspekt'a'n nigr'a'n kitel'et'o'n. Li, kiel Pavluŝa, est'is, laŭ'vid'e, ne pli ol dek'du'jar'a. La kvar'a, Kostja, dek'jar'a knab'o, atent'ig'is per si'a medit'em'a, mal'gaj'a rigard'o. Li'a vizaĝ'o est'is et'a, mal'gras'a, lentug'a; li hav'is pint'it'a'n menton'o'n, kiel la sciur'o. Oni apenaŭ disting'is li'a'j'n lip'o'j'n. Sed strang'e impres'is li'a'j okul'o'j — nigr'a'j, fluid'e bril'ant'a'j. Ili, ŝajn'e, vol'is i'o'n esprim'i, sed por tio mank'is vort'o'j al la knab'o. Li est'is mal'alt'kresk'a, mal'san'aspekt'a, vest'it'a mizer'e. La last'a'n, Vanja-n, mi komenc'e ne rimark'is; li est'is kaŭr'e'kuŝ'ant'a sub la bast'kovr'aĵ'o kun mal'regul'a'j rand'o'j; li nur mal'oft'e montr'ad'is el sub ĝi si'a'n bukl'a'n blond'a'n kap'et'o'n. Ĉi tiu knab'o est'is nur sep'jar'a.

Tiel mi kuŝ'is sub la arbust'o, iom'et'e mal'proksim'e, kaj observ'ad'is la knab'o'j'n. Mal'grand'a kaldron'et'o pend'is super unu el la fajr'o'j; en ĝi est'is kuir'at'a'j la ter'pom'o'j. Pavluŝa zorg'is pri ili kaj, star'ant'e sur la genu'o'j, en'puŝ'is la lign'er'o'n en la bol'ant'a'n akv'o'n de temp'o al temp'o. Fedja kuŝ'is, si'n apog'ant'e sur la kubut'o, dis'vast'ig'ant'e la rand'o'j'n de si'a felt'mantel'o. Iljuŝa sid'is apud Kostja kaj fiks'rigard'is i'o'n per du'on'ferm'it'a'j okul'o'j. Kostja mal'lev'is la kap'o'n kaj rigard'is i'e'n en mal'proksim'o'n. Vanja ne mov'iĝ'is sub si'a bast'kovr'aĵ'o. Mi ŝajn'ig'is mi'n dorm'ant'a.

La knab'o'j re'e komenc'is inter'babil'i. Unu'e ili pri'parol'is tio'n kaj tio'n: la morgaŭ'a'j'n labor'o'j'n, la ĉeval'o'j'n; sed subit'e Fedja si'n turn'is al Iljuŝa kaj — kvazaŭ re'nov'ig'ant'e inter'romp'it'a'n konversaci'o'n — demand'is li'n:

„Nu, kiel do, ĉu ci ĝi'n vid'is ver'e, la hejm'kobold'o'n?“

„Ne, mi ĝi'n ne vid'is, ĝi'n ja ne est'as ebl'e vid'i,“ respond'is Iljuŝa per voĉ'o apenaŭ aŭd'ebl'a, raŭk'et'a, kies son'o'j tre bon'e konform'iĝ'is al li'a vizaĝ'esprim'o, „sed mi aŭd'is ... ne sol'e mi...“

„Kie ĝi loĝ'as?“

„En la mal'nov'a ĉerp'ej'o[25].“

„Ĉu vi labor'as en la fabrik'o?“

„Jes, mi kaj mi'a frat'o Avdjuŝka; ni est'as paper'glad'ist'o'j.“

„Jen vi, fabrik'ul'o'j!“

„Nu, kiel do ci ĝi'n aŭd'is?“ demand'is Fedja.

„Jen kiel ... mi kun frat'o Avdjuŝka, kun Fedor Miĥejevskij, kun Ivaŝka Kos'o'j, kun ali'a Ivaŝka el Krasnije Ĥolmi, kaj ankoraŭ kun Ivaŝka Suĥorukov, kun ali'a'j knab'o'j ankoraŭ — en'tut'e ni est'is dek: la tut'a deĵor'int'ar'o. Ni est'is dev'ig'it'a'j pas'ig'i la nokt'o'n en la ĉerp'ej'o. Tio est'as — la labor'observ'ist'o Nazarov mal'permes'is al ni ir'i hejm'e'n. ‚Kial vi,‘ li dir'is, ‚fraŭl'et'o'j, ir'os hejm'e'n? Rest'u ĉi tie — ni hav'os morgaŭ mult'e da labor'o.‘ Nu, ni rest'is en la fabrik'ej'o, ni kuŝ'is tie ar'e ... Avdjuŝka demand'is: ‚Nu, knab'o'j, se la hejm'kobold'o nun ven'us?‘ Apenaŭ li tio'n el'parol'is, iu ek'marŝ'is super ni. Ni kuŝ'is mal'supr'e, ĝi do ek'marŝ'is super ni, ĉe la rad'o. Ni aŭd'is: ĝi paŝ'as, la lign'o'tabul'o'j fleks'iĝ'as sub ĝi, krak'as ... Li trans'kur'is super ni'a'j kap'o'j; la akv'o ek'plaŭd'is sur la rad'o, kiu ek'frap'is, ek'turn'iĝ'is; sed la bar'o ĉe la de'flu'il'o[26] est'as ferm'it'a. Ni est'is mir'ig'it'a'j: kiu lev'is la bar'trab'et'o'n, por ke akv'o pov'u flu'i? Sed la rad'o ne long'e turn'iĝ'is kaj halt'is. ‚Tiu‘ ir'is re'e al la supr'a pord'o kaj mal'supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n, mal'supr'e'n'ir'is ne rapid'e: la ŝtup'et'o'j ĝem'krak'et'as sub ĝi'a'j pied'o'j. Nu, ĝi al'proksim'iĝ'is al ni'a pord'o, atend'is iom'et'e — tuj la pord'o larĝ'e mal'ferm'iĝ'is ... Mi ek'trem'is — rigard'as — neni'o est'as vid'ebl'a ... Sed la ret'ĉerp'il'o, star'ant'a ĉe la pelv'o, ek'mov'iĝ'is, lev'iĝ'is, en'iĝ'is por moment'o en la akv'o'n, flug'is iom'et'e en la aer'o, kvazaŭ ĝi est'us ŝpruc'il'o kaj re'ven'is al si'a lok'o. Post'e ĉe ali'a pelv'o for'flug'is la hok'o de la najl'o kaj re'e pend'iĝ'is sur la najl'o'n. Post'e iu kvazaŭ al'proksim'iĝ'is al la pord'o, ek'tus'is, ek'spir'blov'is kiel ŝaf'o, bru'voĉ'e... Ni ĉiu'j fal'kuŝ'iĝ'is amas'e ter'e'n, unu ramp'is sur la ali'a'n. Kiel ni tiam ek'tim'eg'is!“

„Jen kiel!“ el'parol'is Pavel. „Kial do ĝi ek'tus'is?“

„Mi ne sci'as... Ebl'e pro mal'sek'ec'o en la mucid'o.“

Ĉiu'j ek'silent'is.

„Nu,“ demand'is Fedja, „ĉu la ter'pom'o'j est'as kuir'it'a'j?“

Pavluŝa palp'is ili'n.

„Ne, ankoraŭ ne... Jen, ĝi plaŭd'ig'is akv'o'n...“, al'dir'is li, rigard'ant'e la river'o'n. „Ebl'e la ezok'o. Jen, tie fal'is stel'et'o.“

„Kio'n mi rakont'os ankoraŭ al vi, frat'ul'o'j,“ ek'parol'is per pep'voĉ'o Kostja, „aŭd'u nur, kio'n rakont'is antaŭ ne'long'e la pa'ĉj'o en mi'a ĉe'est'o.“

„Nu, ni aŭd'as“, dir'is protekt'em'e Fedja.

„Vi ja kon'as Gavrila-n, la antaŭ'urb'a'n ĉarpent'ist'o'n?“

„Jes, ni li'n kon'as.“

„Sed ĉu vi sci'as, kial li est'as tiel mal'gaj'a ĉiam? Tiel silent'em'a? Jen, kial li est'as mal'gaj'a: Li ir'is foj'e, rakont'is mi'a pa'ĉj'o, al arb'ar'o por serĉ'i nuks'o'j'n. Li ir'is en la arb'ar'o'n kaj de'voj'iĝ'is; Di'o sci'as, en kia lok'o li trov'iĝ'is; li ir'ad'as, vag'as, frat'ul'o'j, ne pov'as trov'i la voj'o'n, la nokt'o jam al'proksim'iĝ'as... Li si'n sid'ig'is sub arb'o'n. ‚Ĉi tie‘, li pens'is, ‚mi atend'u la maten'o'n‘, kaj ek'dorm'is. En dorm'o li aŭd'as, ke iu li'n vok'as. Li rigard'as, sed neniu'n vid'as. Re'e li ek'dorm'et'is... re'e li est'as vok'at'a... Li re'e rigard'as, vid'as, — sid'as antaŭ li sur la branĉ'o la nimf'o, klar'lum'a, balanc'iĝ'as, log'as li'n al si kaj rid'as... La lun'o lum'is tiel klar'e, ĉio'n lum'ig'is... Ŝi vok'as li'n al si, — ŝi est'as klar'a, blank'a, kvazaŭ plot'et'o aŭ gobi'o, — ankaŭ karas'o'j est'as iu'foj'e tiel blanket'a'j, arĝent'kolor'a'j... La ĉarpent'ist'o Gavrila du'on'sven'is ... sed ŝi rid'as kaj log'as li'n al si per la man'o... Jam ek'star'is Gavrila, intenc'is obe'i al la vok'o de la nimf'o, — sed, frat'ul'o'j, ebl'e Di'sinjor'o li'n inspir'is: li far'is kruc'o'sign'o'n[27]. Est'is pen'e al li far'i la kruc'o'sign'o'n, li dir'is: ‚Mi'a man'o kvazaŭ ŝton'iĝ'is, ne mov'iĝ'is...‘ He, li! Ek'vid'int'e, ke li far'is kruc'o'sign'o'n, la nimf'o ne rid'is plu, ŝi ek'plor'is! Ŝi plor'as, frat'ul'o'j, for'viŝ'as si'a'j'n larm'o'j'n per la har'o'j; har'o'j'n ŝi hav'as verd'a'j'n, kiel kanab'o. Jen rigard'as ŝi'n Gavrila kaj demand'as: ‚Kial ci, arb'ar'a kresk'aĵ'aĉ'o, plor'as?‘ Ek'parol'as la nimf'o: ‚Kial ci, hom'o, far'is kruc'o'sign'o'n? Se ci ne est'us far'int'a ĝi'n, ci rest'us kun mi en ĝoj'o ĝis la fin'o de la tag'o'j. Mi ĝem'plor'as, mi ve'as, ĉar ci far'is kruc'o'sign'o'n. Sed ne mi sol'a tio'n pri'plor'os: ankaŭ ci ĝem'plor'u ĝis la fin'o de ci'a'j tag'o'j...‘ Tuj ŝi, frat'ul'o'j, for'iĝ'is, kaj tuj Gavrila ek'vid'is la voj'o'n, per kiu li pov'is el'ir'i el la arb'ar'o. Kaj de tiu temp'o li est'as ĉiam mal'gaj'a.“

„Jen kia okaz'int'aĵ'o!“ dir'is Fedja post iom'a silent'o. „Kiel do kapabl'as tia arb'ar'a sorĉ'est'aĵ'o difekt'i krist'an'a'n anim'o'n? Li ja ne obe'is ŝi'n!“

„Jen, kapabl'as tamen...“, dir'is Kostja. „Gavrila asert'is, ke ŝi hav'is voĉ'et'o'n akr'a'n, plend'a'n, kiel ran'o...“

„Ĉu ci'a pa'ĉj'o mem tio'n rakont'is?“ daŭr'ig'is Fedja.

„Li mem. Mi est'is kuŝ'ant'a, mi ĉio'n aŭd'is.“

„Strang'a afer'o! Kial do li est'as mal'gaj'a... Ebl'e li plaĉ'is al ŝi, se ŝi li'n al'vok'is...“

„Jes, plaĉ'is!“ ironi'e dir'is Iljuŝa. „Ne! Ŝi vol'is nur li'n tikl'i ĝis'mort'e... Ili okup'as si'n pri tio, la nimf'o'j...“

„Ĉi tie ja ankaŭ, ebl'e, est'as nimf'o'j“, dir'is Fedja.

„Ne“, respond'is Kostja. „Ĉi tie la lok'o est'as ‚pur'a‘, ‚liber'a‘[28]. Nur la river'o est'as proksim'a.“

Ĉiu'j ek'silent'is. Subit'e, ie mal'proksim'e, ek'aŭd'iĝ'is tir'iĝ'ant'a, preskaŭ ĝem'ant'a son'o, unu el tiu'j ne'kompren'ebl'a'j nokt'a'j son'o'j, kiu'j nask'iĝ'as iu'foj'e en silent'o, lev'iĝ'as, rest'as en la aer'o kaj mal'rapid'e dis'vast'iĝ'as ĉie, kvazaŭ sven'ant'e ... Vi aŭskult'as ... neni'o'n ... sed tamen io tint'as ... Ŝajn'e iu long'e kri'is sub la firmament'o mem, iu ali'a re'vok'is per akr'a rid'o en la arb'ar'o kaj ne'laŭt'a, sibl'ant'a fajf'ad'o aŭd'iĝ'is laŭ'long'e de la river'o ...

La knab'o'j rigard'is unu la ali'a'n kaj far'is la kruc'o'sign'o'n[29] ...

„Ke la kruc'o ni'n protekt'u!“ flustr'is Iljuŝa.

„He, vi, korv'in'o'j[30]!“ ek'kri'is Pavel: „Kial vi ek'tim'is? Rigard'u nur, la ter'pom'o'j est'as jam kuir'it'a'j!“ (Ĉiu'j al'ŝov'is si'n kaj komenc'is manĝ'i la fum'ant'a'j'n ter'pom'o'j'n; nur sol'e Vanja ne mov'iĝ'is.) „Kaj ci?“ dir'is Pavel.

Sed li ne el'ramp'is el sub si'a bast'aĵ'o. La kaldron'et'o est'is baldaŭ mal'plen'a.

„Ĉu vi aŭd'is, fraŭl'et'o'j,“ komenc'is Iljuŝa, „kio okaz'is antaŭ ne'long'e ĉe ni, en Varnavicaj?“

„Ĉu sur la dig'o?“ demand'is Fedja.

„Jes, jes, sur la dig'o, romp'it'a de akv'o ... Jen mal'pur'a lok'o, mal'ben'it'a, sen'viv'a ... Ĉirkaŭ'e trov'iĝ'as profund'a'j kav'eg'o'j, ter'fend'aĵ'o'j. En la kav'eg'o'j loĝ'as serpent'o'j...“

„Kio do okaz'is? Rakont'u!“

„Jen, kio okaz'is. Ci, ebl'e, Fedja, ne sci'as, sed tie, ĉe vi, est'as en'ter'ig'it'a dron'int'o. Li dron'iĝ'is jam antaŭ'long'e, kiam la star'lag'et'o est'is ankoraŭ profund'a. Nur li'a tomb'et'o est'as apenaŭ vid'ebl'a, — et'a mont'o ... Jen, antaŭ ne'long'e, vok'as la serv'ist'ar'estr'o la hund'gard'ist'o'n Jermil kaj dir'as al li: ‚Ir'u, Jermil, poŝt'o'n.‘ Jermil ĉe ni ĉiam vetur'as poŝt'o'n. Ĉiu'j li'a'j hund'o'j mort'is; ne est'is sci'ebl'e, kial ili ĉe li ne rest'as viv'ant'a'j; sed li est'as hund'gard'ist'o bon'a, model'a ... Jermil rajd'is poŝt'o'n, rest'is en la urb'o long'e kaj hejm're'ven'as iom'et'e ebri'a ... Jam nokt'iĝ'is, la nokt'o est'as klar'a, la lun'o bril'as ... Jermil trans'rajd'as la dig'o'n; la voj'o ja ir'is tiu'flank'e ... Rajd'as li, la hund'gard'ist'o Jermil, kaj vid'as: sur la tomb'o de la dron'int'o marŝ'as ŝaf'id'et'o, tiel blank'a, bukl'a, bel'et'a ... vag'as ... Jen pens'as Jermil: ‚Mi ĝi'n pren'os, ĝi ja ĉi tie pere'os.‘ Li pren'is la ŝaf'id'o'n en si'a'j'n brak'o'j'n. La ŝaf'id'o ne kontraŭ'star'as. Jermil al'proksim'iĝ'as al si'a ĉeval'o, kun la ŝaf'id'o en la brak'o'j. Sed la ĉeval'o for'salt'as de li, spir'blov'as, sku'as si'a'n kap'o'n[31]. Li kri'e trankvil'ig'as ĝi'n, si'n sid'ig'as por rajd'i kun la ŝaf'id'o, ten'ant'e la best'et'o'n antaŭ si. Li rigard'as la ŝaf'id'o'n, la ŝaf'id'o li'n ankaŭ rigard'as rekt'e en la okul'o'j'n. Ek'tim'iĝ'is Jermil, la hund'gard'ist'o. ‚Mi ne sci'is,‘ li pens'is, ‚ke ŝaf'o'j rigard'as oni'n tiel rekt'e en la okul'o'j'n, sed kontraŭ tio oni pov'as neni'o'n far'i ...‘ Li ĝi'n kares'as per la man'o kaj dir'as: ‚Bjaŝa! bjaŝa!‘ Subit'e la ŝaf'o montr'is al li la dent'o'j'n kaj ankaŭ dir'is: ‚Bjaŝa! bjaŝa!‘“

Apenaŭ la rakont'int'o el'dir'is la last'a'n vort'o'n, ambaŭ hund'o'j lev'iĝ'is sam'temp'e, konvulsi'e boj'ant'e, for'kur'is de la fajr'o kaj mal'aper'is en la mal'lum'o. La knab'o'j ek'tim'is. Vanja ek'salt'is el sub si'a bast'kovr'aĵ'o. Pavluŝa kun kri'o sekv'is la hund'o'j'n. Ili'a boj'ad'o aŭd'iĝ'is el mal'proksim'o. Oni aŭd'is ankaŭ la sen'ord'a'n kur'ad'o'n de la mal'trankvil'ig'it'a ĉeval'ar'o ... Pavluŝa laŭt'voĉ'e ek'kri'is: „Griz'ul'o! Ĵuĉka[32]!“ Post kelk'a'j moment'o'j la boj'ad'o halt'is, aŭd'ebl'iĝ'is el mal'proksim'o jam la voĉ'o de Pavluŝa. Preter'pas'is ankoraŭ iom'et'e da temp'o. La knab'o'j mir'e rigard'is unu la ali'a'n, kvazaŭ atend'ant'e, kio okaz'os. Subit'e aŭd'iĝ'is la pied'frap'ad'o de kur'ant'a ĉeval'o. Abrupt'e ĝi halt'is ĉe la brul'lign'ar'o, kaj, si'n ten'ant'e je la kol'har'o'j, rapid'e mal'supr'e'n'salt'is Pavluŝa. Ambaŭ hund'o'j ankaŭ ek'salt'is en la lum'rond'o'n, kaj tuj si'n sid'ig'is, el'pend'ig'ant'e si'a'j'n ruĝ'a'j'n lang'o'j'n.

„Kio okaz'is? kio?“ demand'is la knab'o'j.

„Neni'o“, dir'is Pavluŝa, for'send'ant'e la ĉeval'o'n. „Ebl'e la hund'o'j i'o'n el'flar'is ... Mi pens'is, ke tio est'as lup'o“, al'dir'is li per indiferent'a voĉ'o, rapid'e spirant'e.

Ne'vol'e mi admir'is Pavluŝa-n. Li est'is tre interes'a en ĉi tiu moment'o. Li'a mal'bel'a vizaĝ'o, vigl'ig'it'a pro rapid'a rajd'ad'o, kvazaŭ brul'is pro kuraĝ'ec'o, pro firm'a decid'em'o ... Sen baston'o, nokt'e, li, neni'o'n pri'pens'ant'e, salt'rajd'is por for'pel'i la lup'o'n. „Kia brav'ul'o!“ pens'is mi, li'n rigard'ant'e.

„Ĉu oni ili'n vid'as tie ĉi, la lup'o'j'n?“ demand'is la tim'em'ul'aĉ'o Kostja.

„Ili ĉiam est'as mult'nombr'a'j ĉi tie“, respond'is Pavel. „Sed danĝer'a'j ili est'as nur vintr'e.“

Li re'e kaŭr'e'kuŝ'ig'is si'n ĉe la fajr'o. Si'n sid'ig'ant'e sur la ter'o'n, li fal'ig'is si'a'n man'o'n sur la har'a'n nuk'o'n de unu el la hund'o'j; kaj la ĝoj'ig'it'a best'o long'e ne de'turn'is la kap'o'n, fier'e-dank'em'e rigard'ant'e de'flank'e Pavluŝa-n.

Vanja re'e for'kaŝ'is si'n sub si'a bast'aĵ'o.

„Sed kia'j'n terur'aĵ'o'j'n, ci, Iljuŝa, al ni rakont'is?“ ek'parol'is Fedja. Li est'is la fil'o de la riĉ'a vilaĝ'an'o kaj, kiel tia, li komenc'is ĉiam, unu'a, la konversaci'o'n. „Ankaŭ la hund'o'j'n ig'is boj'i ia diabl'a fort'o!... Cert'e, mi aŭd'is, ĉe vi tiu lok'o est'as mal'ben'it'a...“

„Varnavicaj! Sen'dub'e: tre mal'pur'a lok'o! Tie oft'e oni vid'ad'is la mal'jun'a'n sinjor'o'n, la mort'int'a'n ... Vag'as li, oni rakont'as, en long'bask'a kaftan'o[33], ĉiam sopir'ĝem'as, serĉ'as i'o'n sur la ter'o ... Foj'e li'n renkont'is la mal'jun'a Trofimiĉ. — ‚Kio'n vi, sinjor'o Iv'a'n Ivaniĉ, bon'vol'as serĉ'i sur la ter'o?‘“

„Li demand'is la sinjor'o'n?“

„Jes, li demand'is...“

„Nu, kuraĝ'ul'o li ja est'as, ĉi tiu Trofimiĉ. Kio'n do la sinjor'o respond'is?“

„‚Sorĉ'a'n herb'o'n[34]‘ dir'as li, ‚mi serĉ'as.‘ Tiel obtuz'e el'parol'as: ‚sorĉ'a'n herb'o'n‘ ... ‚Kial do vi bezon'as sorĉ'a'n herb'o'n, Iv'a'n Ivaniĉ?‘

‚La tomb'o mi'n prem'as,‘ li dir'as, ‚Trofimiĉ ... For el la ter'o mi vol'as, for!‘“

„Jen, kia li est'as!“ dir'is Fedja. „Ĉu li ne sufiĉ'e viv'is?“

„Strang'a afer'o!“ el'parol'is Kostja. „Mi pens'is, ke la mort'int'o'j'n oni pov'as vid'i nur ‚ge'patr'a'n sabat'o'n‘[35].“

„La mort'int'o'j'n oni pov'as vid'i ĉiam“, cert'ig'e dir'is Iljuŝa. Li, kiel mi rimark'is, pli bon'e ol ali'a'j knab'o'j sci'is ĉiu'j'n vilaĝ'an'a'j'n superstiĉ'a'j'n „oni'dir'o'j'n“. „Sed ‚ge'patr'a'n sabat'o'n‘ vi ankaŭ pov'as vid'i la viv'ant'o'n, kies vic'o est'as — mort'i en la sam'a jar'o... Sid'ig'u ci'n nur sur la preĝ'ej'a'n peron'o'n, rigard'u la voj'o'n... Preter'paŝ'os ĉiu'j tiu'j, kiu'j est'as mort'ont'a'j dum la jar'o... Ĉe ni pas'int'a'n jar'o'n Uljana ir'is al la preĝ'ej'a peron'o...“

„Nu, ĉu ŝi iu'n vid'is?“ sci'avid'e demand'is Kostja.

„Cert'e... Unu'e ŝi sid'is long'e, neni'o'n aŭd'is, neniu'n vid'is ... nur ie kvazaŭ hund'et'o boj'as... Subit'e vid'as ŝi: iu knab'o ir'as sur la voj'o, vest'it'a sol'e de ĉemiz'o. Ŝi fiks'rigard'is: ir'as Ivaŝka Fedosejev.“

„Ĉu tiu, kiu mort'is printemp'e?“

„Li, la sam'a. Li ir'as, ne lev'as la kap'o'n. Uljana li'n re'kon'is... Post'e ŝi rigard'as — ir'as vir'in'o. Ŝi fiks'rigard'as — ho, Di'sinjor'o, do tio est'as ŝi mem, Uljana!“

„Ĉu ebl'e est'as, ke ŝi mem?“

„Je Di'o, ŝi mem.“

„Nu, ŝi ja ankoraŭ ne mort'is?“

„La jar'o ne for'pas'is ankoraŭ. Sed rigard'u ŝi'n — ŝi apenaŭ marŝ'as, apenaŭ spir'as.“

Ĉiu'j re'e ek'silent'is. Pavel ĵet'is la man'plen'o'n da sek'a'j branĉ'et'o'j en la fajr'o'n. Akr'e nigr'iĝ'is ili sur la subit'e ek'flam'ant'a lum'o, ek'krak'et'is, ek'fum'iĝ'is, kurb'iĝ'is, lev'ant'e la brul'it'a'j'n pint'o'j'n. La lum're'bril'o dis'vast'iĝ'is ĉiu'flank'e'n kaj, trem'et'ant'e, lev'iĝ'is alt'e'n. Ne'atend'it'e aper'is blank'a kolomb'et'o, — flug'is rekt'e sur tiu'n re'bril'o'n, tim'e turn'iĝ'is, tut'e sur'verŝ'it'a de varm'eg'a hel'o kaj for'iĝ'is en sonor'a flug'ad'o.

„Ebl'e ĝi de'voj'iĝ'is kaj ne trov'as si'a'n hejm'o'n“, dir'is Pavel. „Nun ĝi flug'os, trov'os i'a'n lok'o'n kaj tie nokt'pas'ig'os ĝis la maten'o.“

„Ĉu ci ne pens'as, Pavluŝa,“ dir'is Kostja, „ke tio est'is la anim'o de iu ver'em'ul'o[36], flug'int'a ĉiel'e'n, he?“

Pavel ĵet'is ankoraŭ unu man'plen'o'n en la fajr'o'n.

„Ver'ŝajn'e“, li dir'is fin'e.

„Dir'u do, Pavluŝa,“ komenc'is Fedja, „ĉu ĉe vi, en Ŝalomovo, est'is ankaŭ vid'ebl'a la ĉiel'a antaŭ'dir'o[37]?“

„Kiam la sun'o mal'aper'is? Kompren'ebl'e, jes...“

„Ĉu vi ankaŭ ek'tim'is?“

„Ne nur ni... Ni'a sinjor'o, kvankam li dir'is al ni antaŭ'e, ke est'os la sun'a mal'lum'iĝ'o, tamen, kiam mal'lum'iĝ'is, tiel ek'tim'is, terur'e... En la ‚izba‘[38], kie loĝ'as la serv'ist'ar'o, la kuir'ist'in'o, kiam mal'lum'iĝ'is, ek'kapt'is la forn'a'n fork'o'n kaj romp'is, bat'ant'e per ĝi, ĉiu'j'n pot'o'j'n en la kuir'forn'o. ‚Neni'u bezon'as ja nun manĝ'i,‘ ŝi dir'is, ‚la mond'o ja pere'as!‘ La brasik'sup'o tia'manier'e tut'a for'flu'is. En ni'a vilaĝ'o, frat'ul'o'j, dis'vast'iĝ'is jen'a'j fam'o'j: ke blank'a'j lup'o'j trans'kur'os la land'o'n, ili manĝ'os hom'o'j'n, ĉie flug'os rab'o'bird'o'j kaj fin'fin'e oni ek'vid'os Triŝka-n[39] mem.“

„Kia'n Triŝka-n?“ demand'is Kostja.

„Ĉu ci ne sci'as?“ ard'e ek'parol'is Iljuŝa. „Nu, frat'o, de kie ci ven'as, se ci ne kon'as Triŝka-n? Hejm'sid'ul'o'j vi est'as en vi'a vilaĝ'o, ver'a'j hejm'sid'ul'o'j[40]! Triŝka — tio est'as mir'ind'a hom'o, kiu ven'os. Li est'os mir'ind'a, ĉar neni'u li'n pov'os kapt'i, kaj neni'o'n oni pov'os far'i kontraŭ li... Ekzempl'e: la popol'o vol'os li'n kapt'i, ili atak'os li'n per baston'eg'o'j, ĉirkaŭ'os li'n per ĉen'eg'o'j, sed li el'glit'os tiel, ke ili komenc'os batal'i kontraŭ la si'a'j'n mem. Oni met'os li'n, ekzempl'e, en la mal'liber'ej'o'n, — li pet'os kruĉ'et'o'n da akv'o por trink'i, oni al'port'os al li kruĉ'et'o'n — li en'salt'os en ĝi'n kaj mal'aper'os en ĝi'a fund'o. Oni katen'os li'n, li frap'os per la man'plat'o'j, tuj la katen'o'j fal'os ter'e'n. Nu, ĉi tiu Triŝka ir'ad'os tra kamp'ar'o'j, tra urb'o'j... Ĉi tiu Triŝka est'os hom'o malic'a, li de'log'os la krist'an'a'n popol'o'n, sed oni ne pov'os i'o'n far'i kontraŭ li... Tia hom'o li est'os, ruz'malic'a...“

„Nu, jes,“ plu parol'is Pavluŝa per si'a mal'rapid'iĝ'ant'a voĉ'o, „li est'os tia... Tiu'n oni ankaŭ atend'is ĉe ni... La mal'jun'ul'o'j dir'is: kiam komenc'iĝ'os la ĉiel'a fenomen'o, tuj ven'os Triŝka. Jam ĝi komenc'iĝ'is. Ĉiu'j el'ir'is el la dom'o'j, ir'is sur la strat'o'n, la kamp'o'n, atend'as, kio okaz'os. Ĉe ni, kiel vi sci'as, est'as mult'e da lok'o, est'as vast'e... Oni vid'as — el la antaŭ'vilaĝ'o la mont'o'n mal'supr'e'n'ir'as iu strang'a kun kap'o mir'ind'a... Ĉiu'j ek'kri'is: ‚Ho, jen ven'as Triŝka! ven'as Triŝka!‘ Kaj ĉiu'j dis'kur'is, ĉiu, kie'n li pov'is! Ni'a vilaĝ'estr'o ramp'is en la akv'o'fos'ej'o'n, li'a edz'in'o ek'sen'mov'iĝ'is sur la sojl'o de si'a pord'eg'o kaj ek'tim'ig'is tiel si'a'n kort'hund'o'n, ke ĝi for'kur'is de la ĉen'o, trans'salt'is la bar'aĵ'o'n kaj mal'aper'is en la arb'ar'o! La patr'o de Kuzka, Dorofejiĉ, salt'is en aven'kamp'o'n, si'n du'on'sid'ig'is tie, ek'kri'is kiel koturn'o: ‚Ebl'e la anim'pere'ig'ist'o do kompat'os bird'o'j'n, tiu mal'amik'o!‘ Jen tiel ĉiu'j mal'trankvil'iĝ'is! Sed tio est'is ni'a barel'ist'o, Vavila; li aĉet'is nov'a'n kruĉ'et'o'n kaj met'is ĝi'n, ir'ant'e, sur si'a'n kap'o'n.“

Ĉiu'j knab'o'j ek'rid'is kaj re'e ek'silent'is por moment'o, kiel tio okaz'as oft'e inter hom'o'j, konversaci'ant'a'j ekster'e de la dom'o.

Mi rigard'is ĉirkaŭ'e'n: reĝ'e kaj solen'e star'is la nokt'o, la mucid'a'n mal'varm'et'o'n de la vesper'o anstataŭ'is mez'nokt'a sek'a varm'ec'o, kaj ankoraŭ long'e ĝi est'is kuŝ'ont'a kiel mol'a tavol'o super la dorm'ant'a'j kamp'o'j; ankoraŭ mult'e da temp'o rest'is ĝis la unu'a balbut'flustr'ad'o, ĝis la unu'a'j ros'er'o'j de la maten'ruĝ'o. La lun'o for'est'is en la ĉiel'o; ĝi est'is lev'iĝ'ont'a pli mal'fru'e. Mult'nombr'a'j or'a'j stel'et'o'j, ŝajn'e, silent'e flug'mov'iĝ'is ĉiu'j, lum'bril'et'ant'e kvazaŭ vet'e, si'n direkt'ant'e al la „Lakt'voj'o“. Ili'n rigard'ant'e, ver'e, vi kvazaŭ sent'is mem ne'klar'e antaŭ'e'n'rapid'ant'a'n, sen'halt'a'n kur'ad'o'n de la ter'o ... Subit'e strang'a, ve'a akr'a kri'o ek'aŭd'iĝ'is du'foj'e, unu post la ali'a, super la river'o, kaj re'aŭd'iĝ'is baldaŭ pli mal'proksim'e ...

Kostja ek'trem'is. „Kio tio est'as?“

„La arde'o kri'as“, trankvil'e respond'is Pavel.

„La arde'o“, ripet'is Kostja. „Kio'n do mi hieraŭ aŭd'is vesper'e“, al'dir'is li post iom'et'a silent'o. „Ci ebl'e sci'as...“

„Kio'n ci aŭd'is?“

„Jen kio'n: Mi ir'is el Kamenaja Grjada al Ŝaŝkino. Mi ir'is unu'e laŭ'long'e de ni'a'j nuks'arbust'o'j, post'e mi trans'ir'is la herb'ej'o'n, ci sci'as, tie, kie ĝi abrupt'e turn'iĝ'as en la kav'eg'o; tie ankaŭ est'as profund'a akv'o'tru'o;[41] ĝi ne est'as vid'ebl'a sub la kresk'ant'a kan'ar'o. Nu, mi preter'ir'is, frat'ul'o'j, tiu'n akv'o'tru'o'n, — el ĝi ek'ĝem'as iu, tiel plend'plen'e: ‚u—u! u—u! u—u!‘ Mi ek'tim'is, frat'ul'o'j; est'is mal'fru'e nokt'e, kaj la voĉ'o — tiel ĝem'plen'a! Ŝajn'is al mi, ke mi mem ek'plor'as! Kio tio est'is, he?“

„En tiu akv'o'tru'o antaŭ'last'e pas'int'a'n somer'o'n rab'ist'o'j dron'ig'is la arb'ar'gard'ist'o'n Akim-on,“ dir'is Pavluŝa, „ebl'e li'a anim'o plend'as...“

„Est'as ebl'e, frat'ul'o'j“, re'dir'is Kostja, larĝ'ig'ant'e si'a'j'n grand'a'j'n okul'o'j'n. „Mi ja ne sci'is, ke oni dron'ig'is Akim-on en tiu tru'eg'o, — mi est'us ankoraŭ pli ek'tim'iĝ'int'a.“

„Oni dir'as, ke ekzist'as ankaŭ tia'j et'a'j ran'o'j,“ daŭr'ig'is Pavluŝa, „kiu'j tiel plend'e kri'as.“

„La ran'o'j! Nu, tio est'is ne ran'o'j! ... kia'j ran'o'j!“ (La arde'o re'e el'ig'is ĉe la river'o akr'a'n kri'o'n.) „He, ĝi!“ malgraŭ'vol'e el'parol'is Kostja, „ĝi kri'as, kvazaŭ la arb'ar'kobold'o.“

„La arb'ar'kobold'o ne kri'as,“ dir'is Iljuŝa, „ĝi est'as mut'a. Ĝi nur frap'as per la man'plat'o'j kaj krak'et'as...“

„Ĉu ci li'n ebl'e vid'is, la arb'ar'kobold'o'n?“ mok'em'e inter'romp'is li'n Fedja.

„Ne, mi ne vid'is, ke Di'o gard'u ĝi'n vid'i. Sed ali'a'j vid'is antaŭ kelk'e da tag'o'j, ĉe ni, li de'voj'ig'is kamp'ar'an'o'n, ig'is li'n vag'i en la arb'ar'o, ĉiu'flank'e'n, ĉiam ĉirkaŭ la sam'a kamp'et'o. Apenaŭ li trov'is la voj'o'n fru'maten'e.“

„Nu, ĉu li ĝi'n vid'is?“

„Li vid'is. Li rakont'as: star'as tiel grand'eg'a, mal'lum'a, en'volv'it'a, mal'antaŭ la arb'o ... ne klar'e vid'ebl'a ... rigard'as ... palpebr'um'as ... rigard'as per si'a'j okul'aĉ'o'j kaj palpebr'um'as...“

„He,“ ek'kri'is Fedja, ek'trem'et'ant'e kaj sku'ant'e la ŝultr'o'j'n, „fi!“

„Kial do tia aĉajo dis'vast'iĝ'is en la mond'o?“ dir'is Pavel, „ver'dir'e!“

„Ne insult'u, ĝi aŭd'os!“ atent'ig'is Ilj'a.

Re'e ĉiu'j ek'silent'is.

„Rigard'u, rigard'u, fraŭl'et'o'j“, ek'aŭd'iĝ'is ne'atend'it'e la infan'ec'a voĉ'o de Vanja. „Rigard'u la Di'a'j'n stel'et'o'j'n: kvazaŭ abel'et'o'j ili flug'as, amas'e...“

Li el'montr'is si'a'n freŝ'a'n vizaĝ'et'o'n el sub la bast'kovr'aĵ'o kaj mal'rapid'e lev'is al la ĉiel'o si'a'j'n grand'a'j'n, mild'a'j'n okul'o'j'n. La okul'o'j de ĉiu'j knab'o'j lev'iĝ'is al la ĉiel'o kaj ne baldaŭ mal'lev'iĝ'is.

„Dir'u, Vanja,“ kares'e ek'parol'is Fedja, „ĉu ci'a frat'in'o Anjutka bon'e fart'as?“

„Jes, bon'e“, respond'is Vanja, iom'et'e kartav'e.

„Demand'u ŝi'n, kial ŝi ne ven'as al ni.“

„Mi ne sci'as.“

„Dir'u al ŝi, ke ŝi ven'u!“

„Mi dir'os.“

„Dir'u al ŝi, ke mi i'o'n al ŝi donac'os.“

„Kaj al mi ankaŭ?“

„Jes, ankaŭ.“

Vanja ek'ĝem'et'is.

„Ne, ni ne bezon'as i'o'n ... Don'u al ŝi: ŝi est'as bon'kor'a et'ul'in'o.“ Vanja re'e kuŝ'ig'is si'n. Pavel ek'star'is kaj pren'is la mal'plen'a'n kaldron'et'o'n.

„Kie'n ci ir'os?“ demand'is li'n Fedja.

„Al la river'o; mi vol'as ĉerp'i akv'o'n, mi soif'as.“

La hund'o'j lev'iĝ'is kaj ir'is post li.

„Atent'u nur, ne fal'u en la river'o'n!“ kri'is Iljuŝa al la for'ir'int'a kun'ul'o.

„Kial do li fal'os?“ dir'is Fedja. „Li est'as si'n'gard'em'a.“

„Jes, si'n'gard'em'a ... Ĉio pov'as okaz'i: li klin'iĝ'os, ĉerp'os akv'o'n, tuj la akv'o'kobold'o ek'kapt'os li'a'n man'o'n, tir'os li'n al si. Post'e oni dir'os: la knab'o fal'is en la river'o'n! Sed ne li mem fal'is! Jen, li ramp'as en la kan'ar'o'n“, al'dir'is li, aŭskult'ant'e.

Ver'e la kan'ar'o, dis'iĝ'ant'e, krak'et'is.

„Ĉu est'as ver'o, ke Akulina sen'saĝ'iĝ'is de tiu temp'o, kiam ŝi est'is en la akv'o?“ demand'is Kostja.

„Jes, de tiu temp'o ... Kia ŝi nun est'as! Antaŭ'e, laŭ oni'dir'o'j, ŝi est'is bel'ul'in'o. La akv'o'kobold'o difekt'is ŝi'n. Li, ebl'e, ne sci'is, ke oni baldaŭ ŝi'n el'tir'os el la akv'o. Li ŝi'n difekt'is tie, ĉe si, en la river'fund'o.“

(Mi oft'e renkont'is tiu'n Akulina-n. En ĉifon'vest'aĵ'o'j, terur'e mal'gras'a, kun karb'o'nigr'a vizaĝ'o, mal'klar'iĝ'int'a rigard'o, ĉiam montr'ant'e si'a'j'n dent'o'j'n, ŝi vag'as dum kelk'a'j hor'o'j sur la sam'a lok'o, ie sur la voj'o; la man'o'j'n ŝi ĉiam al'prem'as al la brust'o, mal'rapid'e balanc'iĝ'ant'e, jen sur unu, jen sur ali'a pied'o, kvazaŭ la best'o en la kaĝ'o. Ŝi kompren'as neni'o'n, kio'n ajn oni dir'as al ŝi, kaj nur de temp'o al temp'o konvulsi'e rid'as.)

„Oni dir'as,“ daŭr'ig'is Kostja, „ke Akulina ĵet'is si'n en la river'o'n, ĉar ŝi'a am'ant'o ŝi'n tromp'is.“

„Jes, pro tio.“

„Ĉu ci memor'as al Vasja?“ mal'gaj'e al'dir'is Kostja.

„Kia Vasja?“ demand'is Fedja.

„Tiu, kiu est'as dron'int'a“, respond'is Kostja, „en ĉi tiu sam'a river'o. Kia knab'o li est'is! kia knab'o! Li'a patr'in'o, Feklista, kiel ŝi am'is li'n, Vasja-n! Kvazaŭ ŝi, Feklista, antaŭ'sent'is, ke en la akv'o li trov'os si'a'n pere'o'n! Oft'e ir'is Vasja por ban'i en la river'o kun ni, knab'o'j; ŝi tim'trem'is ... Ali'a'j vir'in'o'j ne tim'as, preter'ir'as kun trog'o'j, sed Feklista ĉiam met'is la trog'o'n ter'e'n kaj vok'is li'n: ‚Re'ven'u, mi'a lum'et'o, re'ven'u, mi'a falk'et'o!‘ Kaj kiel li dron'is, nur Di'o sci'as: li amuz'iĝ'is tie, sur la bord'o, la patr'in'o est'is ankaŭ tie — ŝi rast'is fojn'o'n. Subit'e ŝi aŭd'is, kvazaŭ iu el'las'as vezik'o'j'n en la akv'o, ŝi rigard'as — naĝ'as nur la ĉap'et'o de Vasja. De tiu temp'o Feklista kvazaŭ sen'saĝ'iĝ'is: ŝi si'n kuŝ'ig'as oft'e sur la lok'o'n, kie li est'as dron'int'a. Ŝi kuŝ'as, frat'ul'o'j, kaj kant'as tiu'n kant'et'o'n, kiu'n Vasja kant'ad'is — vi memor'as ... Ŝi ĝi'n kant'as kaj plor'as, ve'e plend'as al Di'o...“

„Jen Pavluŝa ven'as“, dir'is Fedja.

Pavel al'proksim'iĝ'is al la fajr'o kun la kaldron'et'o plen'a de akv'o.

„Nu, fraŭl'et'o'j“, li komenc'is post iom'et'a silent'ad'o. „Ne bon'a afer'o okaz'is.“

„Kio do?“ rapid'e demand'is Kostja.

„Mi aŭd'is la voĉ'o'n de Vasja.“

Ĉiu'j ek'trem'is.

„Ĉu ver'e, ĉu ver'e?“ ek'balbut'is Kostja.

„Je Di'o ... Mi klin'iĝ'is al la akv'o, subit'e mi est'as vok'at'a ... la voĉ'o de Vasja ... kvazaŭ el la akv'o ... ‚Pavluŝa ... ven'u ĉi tie'n!‘ Mi de'ir'is; tamen mi ĉerp'is iom'et'e da akv'o.“

„Ho Di'o, ho Di'o!“ dir'is la knab'o'j, far'ant'e kruc'o'sign'o'n. „La akv'o'kobold'o ja vok'is ci'n, Pavel“, al'dir'is Fedja. „Ni ĵus parol'is pri li, pri Vasja...“

„Ho, tio est'as mal'bon'a sign'o“, mal'rapid'e dir'is Iljuŝa.

„Nu, kio'n far'i!“ dir'is Pavel decid'e. „Oni ne evit'os si'a'n sort'o'n!“

La knab'o'j ek'silent'is. La vort'o'j de Pavel, vid'ebl'e, profund'anim'e ili'n impres'is. Ili kuŝ'ig'is si'n antaŭ la fajr'o, intenc'ant'e tie dorm'i.

„Kio est'as tio?“ demand'is Kostja, du'on'lev'ant'e la kap'o'n.

„Tio — skolop'o'j flug'as, fajf'as...“

„Kie'n ili flug'as?“

„Tie'n, kie, oni rakont'as, ne ekzist'as la vintr'o.“

„Ĉu ekzist'as tia'j land'o'j?“

„Jes...“

„Ĉu mal'proksim'e?“

„Tre mal'proksim'e, trans varm'a'j mar'o'j...“

Kostja sopir'e ek'ĝem'is kaj mal'ferm'is la okul'o'j'n.

Jam pas'is pli ol tri hor'o'j de tiu temp'o, kiam mi najbar'iĝ'is ĉe la knab'o'j. Fin'e lev'iĝ'is la lun'o; sed mi ĝi'n ne tuj rimark'is. Tiom ĝi est'is mal'grand'a kaj mal'larĝ'a. La sen'lum'a nokt'o plu est'is bel'eg'a ... Sed jam mult'a'j stel'o'j al'proksim'iĝ'is al la mal'hel'a rand'o de la ter'o; stel'o'j, ankoraŭ antaŭ ne'long'e alt'e star'int'a'j en la ĉiel'o. Ĉio ek'silent'is ĉirkaŭ'e, kiel kutim'e ĉio ek'silent'as antaŭ la maten'o. Ĉio en'iĝ'is en fort'a'n sen'mov'a'n antaŭ'maten'a'n dorm'ad'o'n.

Ne tiel fort'e odor'is la aer'o, kvazaŭ dis'verŝ'iĝ'is sur ĝi'n la mucid'o... Ne long'a'j est'as somer'a'j nokt'o'j! La konversaci'o de la knab'o'j est'is esting'iĝ'ant'a kun'e kun la fajr'o'j. La hund'o'j ankaŭ dorm'is... La ĉeval'o'j, kiom mi pov'is disting'i en la apenaŭ lum'trem'et'ant'a, mal'fort'a bril'et'o de la stel'o'j, ankaŭ est'is kuŝ'ant'a'j, mal'lev'int'e la kap'o'j'n. Kvazaŭ sven'o ek'kapt'is mi'n, mi ek'dorm'et'is...

Freŝ'a flu'et'o tuŝ'is mi'a'n vizaĝ'o'n. Mi mal'ferm'is la okul'o'j'n: jam maten'iĝ'is... Oni ankoraŭ ne vid'is la maten'ruĝ'o'n, sed la orient'o jam blank'iĝ'is... Kvankam ne'klar'e, mi jam pov'is vid'i ĉirkaŭ mi ĉio'n... Pal'griz'a ĉiel'o hel'iĝ'is, mal'varm'iĝ'is, ek'blu'iĝ'is; la stel'o'j jen trem'bril'et'is, jen for'iĝ'is... La ter'o mal'sek'iĝ'is, la foli'o'j kvazaŭ ŝvit'is, ie aŭd'iĝ'is jam viv'a'j voĉ'o'j, kaj flu'ant'a, fru'maten'a vent'et'o jam komenc'is vag'i kaj flirt'i super la ter'o. Mi'a korp'o respond'is al ĝi per facil'a, gaj'a trem'et'o. Mi rapid'e ek'star'is kaj al'proksim'iĝ'is al la knab'o'j. Ili ĉiu'j dorm'is, kvazaŭ sen'viv'ul'o'j, ĉirkaŭ la fin'brul'et'ant'a lign'ar'o; nur Pavel du'on'lev'iĝ'is kaj rigard'is mi'n fiks'e.

Mi kap'salut'is li'n kaj for'ir'is laŭ'long'e de la ek'fum'iĝ'int'a river'o. Apenaŭ mi tra'marŝ'is du verst'o'j'n, jam ĉirkaŭ mi ek'verŝ'iĝ'is — unu'e roz'ruĝ'a'j, post'e purpur'a'j, or'kolor'a'j flu'o'j de la jun'a varm'a lum'o ... el'verŝ'iĝ'is sur la vast'a herb'ej'o mal'sek'a — antaŭ'e, mal'antaŭ'e — sur ek'verd'iĝ'int'a'j mont'et'o'j, de unu arb'ar'o ĝis la ali'a, sur la long'a polv'a voj'o, bril'ant'a'j ek'ruĝ'iĝ'int'a'j arbust'o'j, sur la river'o, hont'em'e blu'iĝ'ant'a el sub la mal'dens'iĝ'ant'a nebul'o. Ĉio ek'mov'iĝ'is, vek'iĝ'is, ek'kant'is, ek'parol'is... Kiel diamant'a'j radi'lum'o'j ek'ruĝ'iĝ'is grand'pec'a'j gut'o'j de ros'o. Al mi renkont'e flug'is la sonor'ad'o, la son'o'j, klar'a'j, laŭt'a'j, ŝajn'is kvazaŭ ankaŭ lav'it'a'j de la maten'a freŝ'mal'varm'et'o ... Subit'e preter'pas'is kur'e la ripoz'int'a ĉeval'ar'o, pel'it'a de la kon'at'a'j knab'o'j.

Bedaŭr'ind'e mi est'as dev'ig'it'a al'dir'i, ke Pavel mort'is en la sam'a jar'o. Li ne dron'is: li mort'iĝ'is, fal'ant'e de la ĉeval'o ... Domaĝ'e, li est'is brav'ul'o!

Hund'o

Ni est'as du'op'e en la ĉambr'o — mi kaj mi'a hund'o. Terur'a vent'eg'o blov'as ekster'e.

Kontraŭ'e de mi sid'as mi'a hund'o kaj rigard'as en mi'a'j'n okul'o'j'n.

Mi ankaŭ rigard'as en ĝi'a'j'n okul'o'j'n.

Kvazaŭ i'o'n dir'i ĝi vol'as al mi. Ĝi est'as mut'a, sen'vort'a, ĝi ne kompren'as si'n mem, — sed mi ĝi'n kompren'as.

Mi kompren'as, ke en tiu ĉi moment'o en ĝi, kiel ankaŭ en mi, viv'as la sam'a sent'o, ke ne est'as diferenc'o inter ni. Ni est'as egal'a'j; en ĉiu de ni brul'as, lum'as sam'a trem'et'ant'a fajr'et'o.

Al'flug'os la mort'o, sving'os si'a'n mal'varm'a'n, larĝ'a'n flug'il'o'n ...

Kaj ven'os fin'o al ni!

Kiu sci'os post'e, kia fajr'et'o bril'is en mi kaj kia — en ĝi?

Ne, tio ne best'o kaj hom'o inter'ŝanĝ'as rigard'o'j'n ...

Du par'o'j da egal'a'j okul'o'j est'as fiks'it'a'j unu al la ali'a ...

Kaj en ĉiu par'o da okul'o'j, en la best'o kaj en la hom'o, la sam'a viv'o tim'em'e si'n al'prem'as al la viv'o de l’ ali'a.

Sfinks'o

Flav'et'e-griz'a sabl'o supr'e mol'aĉ'a, mal'supr'e mal'mol'a ... sabl'o'dezert'o sen fin'o ... Super tiu ĉi sabl'a eben'aĵ'o, super tiu ĉi mar'o el mort'a cindr'o, si'n lev'as grand'eg'a kap'o de egipta sfinks'o.

Kio'n vol'as el'parol'i tiu'j ĉi dik'a'j, antaŭ'e'n'salt'int'a'j lip'o'j? tiu'j ĉi sen'mov'e dis'larĝ'ig'it'a'j, supr'e'n'fald'it'a'j naz'tru'o'j — kio'n ili esprim'as? Kio'n vol'as dir'i tiu'j okul'o'j, du'on'e ek'dorm'int'a'j, du'on'e atent'em'a'j sub du'obl'a ark'o de alt'a'j brov'o'j? Ili vol'as i'o'n el'dir'i! Ili eĉ dir'as i'o'n, sed nur Ojdipus[42] pov'as solv'i la enigm'o'n, kompren'i ili'a'n sen'vort'a'n parol'ad'o'n.

Ho ... sed mi ek'kon'as tiu'j'n ĉi trajt'o'j'n — en ili est'as neni'o egipta. Blank'a, mal'larĝ'a frunt'o, el'salt'ant'a'j vang'ost'o'j, mal'long'a, rekt'a naz'o, bel'a blank'dent'a buŝ'o, mol'a'j lip'har'o'j, krisp'a barb'et'o ... sur la kap'o — — har'amas'o kun har'dis'iĝ'o ... larĝ'e dis'star'ig'it'a'j mal'grand'a'j okul'o'j ... sed tio est'as vi ... mi'a sam'land'an'o ... rus'a kamp'ar'an'o? De kiam do vi iĝ'is sfinks'o? Ĉu vi ankoraŭ i'o'n vol'as el'parol'i? Jes, vi ankaŭ est'as sfinks'o.

Vi'a'j okul'o'j — — sen'kolor'a'j, sed profund'a'j — — parol'as ankoraŭ. Ankaŭ sen'son'a kaj enigm'a est'as tiu parol'ad'o.

Sed kie — do si'n trov'as vi'a Ojdipus?

Ho ve ... ne est'as facil'e far'iĝ'i vi'a Ojdipus, vi, tut'rus'a sfinks'o!

Ego'ist'o

Li posed'is ĉio'n neces'a'n por iĝ'i vip'o de si'a famili'o.

Li nask'iĝ'is bon'san'a, riĉ'a, kaj dum si'a tut'a viv'o, rest'ant'e riĉ'a kaj bon'san'a, li neniam ag'is mal'bon'e aŭ erar'e, ne dir'is ne'neces'a'n vort'o'n kaj ne tromp'iĝ'is.

Li est'is sen'riproĉ'e honest'a. Fier'a pro si'a honest'ec'o, li turment'is per ĝi si'a'j'n parenc'o'j'n, amik'o'j'n, kon'at'o'j'n.

Li'a honest'ec'o est'is kapital'o ... kaj li, kiel procent'eg'ist'o, demand'is por ĝi procent'eg'o'j'n.

Li'a honest'ec'o ebl'ig'is al li kaj rajt'ig'is li'n est'i sen'kompat'a kaj ne far'i bon'o'n, kio ne est'is ordon'it'a. Li est'is sen'kompat'a, li ne bon'farad'is ... ĉar la bon'farad'o ordon'it'a ne est'as bon'o ĝust'a.

Pri neni'u li zorg'is, krom pri si mem — ĉar li est'is model'a. Li sincer'e indign'is, kiam ali'a'j ne zorg'is pri li!

Sam'temp'e li ne opini'is si'n mem ego'ist'o. — Li plej sever'e mal'laŭd'eg'is kaj persekut'is ego'ist'o'j'n. Kompren'ebl'e! — la ego'ism'o de ali'a'j mal'help'is al la li'a.

Ne sci'ant'e si'n kapabl'a al ia erar'et'o, li ne kompren'is, ne toler'is ies erar'et'o'n. Li ĝeneral'e kompren'is neni'o'n kaj neniu'n, ĉar li tut'a, de ĉiu'j flank'o'j, de supr'e kaj sub'e, est'is ĉirkaŭ'it'a nur de si mem.

Li eĉ ne kompren'is, kio'n signif'as „pardon'i“. Li mem al si ne hav'is okaz'o'n pardon'i ... Kial do li dev'as pardon'i ali'a'j'n?

Antaŭ la juĝ'o de la propr'a konscienc'o, antaŭ la vizaĝ'o de si'a Di'o, li, mirakl'o, monstr'o de bon'a virt'em'o, lev'is la okul'o'j'n supr'e'n kaj el'parol'ad'is per firm'a, klar'a voĉ'o: „Jes, mi est'as moral'a hom'o!“

Li ripet'os tiu'j'n vort'o'j'n, mort'ont'e, kaj neni'o trem'et'os eĉ tiam en li'a ŝton'a kor'o, en la kor'o sen fend'et'o, sen makul'et'o ...

Ho, la mal'bel'o de la mem'kontent'iĝ'a, ne'pardon'em'a, mal'mult'e'kost'e akir'it'a virt'ec'o, — ci est'as pli abomen'ind'a ol la mal'kaŝ'it'a mal'bel'o de la mal'virt'o!

Lazur'regn'o

Ho, lazur'regn'o! Ho, land'o de lazur'o, lum'o, jun'ec'o, feliĉ'o!

Mi vid'is vi'n ... en sonĝ'o ...

Ni est'is kelk'e da vojaĝ'ant'o'j en bel'eg'a, ornam'it'a boat'o. Kvazaŭ brust'o de cign'o iĝ'is blank'a vel'o sub torn'it'a'j mast'o'j.

Mi ne kon'is mi'a'j'n kun'vojaĝ'ant'o'j'n, sed mi kompren'is, ke ili est'is sam'e jun'a'j, gaj'a'j kaj feliĉ'a'j kiel mi mem.

Mi eĉ ili'n ne rimark'is. Ni vid'is ĉirkaŭ ni nur la sen'lim'a'n lazur'kolor'a'n mar'o'n, kovr'it'a'n per or'a'j skvam'er'et'o'j ... super ni'a kap'o — la ĉiel'o'n sam'korol'a'n kiel tiu lazur'a mar'o ... Sur ĝi, triumf'ant'e kaj kvazaŭ rid'ant'e, rul'iĝ'is la kares'plen'a sun'o.

Kaj de temp'o al temp'o aŭd'iĝ'is inter ni rid'o sonor'a, gaj'a, kiel rid'o de di'o'j!

Foj'e ies buŝ'o el'ig'is vort'o'j'n, vers'o'j'n, mir'ind'e bel'a'j'n, plen'a'j'n de fort'o kaj de inspir'o ... Ŝajn'is, ke la ĉiel'o mem re'son'as respond'e kaj la mar'o ĉirkaŭ'a trem'et'as pro sam'a sent'o ... Kaj post'e re'e est'iĝ'is feliĉ'eg'a silent'o ...

Facil'e naĝ'ant'e sur mol'a'j ond'o'j, mov'iĝ'is ni'a rapid'ir'a boat'o. Ne la vent'o ĝi'n mov'is; ĝi'n direkt'is ni'a'j propr'a'j, lud'ant'a'j kor'o'j. Ili ĝi'n port'is tie'n, kie'n ni dezir'is.

Ni renkont'is insul'o'j'n, sorĉ'fabel'a'j'n, du'on'diafan'a'j'n insul'o'j'n, re'bril'ant'a'j'n kiel juvel'ŝton'o'j kaj smerald'o'j. Ebri'ig'a'j bon'odor'o'j al'ven'is de rond'ig'it'a'j bord'o'j. La unu'a'j el tiu'j insul'o'j sur'ŝut'is ni'n per pluv'o el roz'o'j kaj konval'o'j. De ali'a'j subit'e lev'iĝ'is ĉiel'ark'o'kolor'a'j, long'flug'il'a'j bird'o'j.

La bird'o'j si'n turn'is super ni, la konval'o'j kaj roz'o'j fand'iĝ'is en perl'simil'a ŝaŭm'o, glit'ant'a laŭ'long'e de la glat'a'j flank'o'j de ni'a boat'o. Kun'e kun la flor'o'j al'flug'is dolĉ'a'j son'o'j. Aŭd'iĝ'is inter ili vir'in'a'j voĉ'o'j. Kaj ĉio ĉirkaŭ'a: la ĉiel'o, la mar'o, la blov'iĝ'o de la vel'o supr'e, la plaŭd'ad'o de la akv'o'flu'o post la boat'o — ĉio parol'is pri am'o, pri feliĉ'ig'a am'o!

Kaj ŝi, kiu'n am'is ĉiu el ni, ŝi est'is ĉi tie — ne'vid'ebl'a kaj proksim'a ... Ankoraŭ unu moment'o — kaj jen — ek'bril'os ŝi'a'j okul'o'j, ek'flor'os ŝi'a rid'et'o ... ŝi'a man'o tuŝ'os la vi'a'n kaj for'tir'os vi'n en neniam velk'ont'a'n paradiz'o'n!

Ho, regn'o lazur'a! Mi vid'is vi'n ... en sonĝ'o ...

Fest'o En La Ĉiel'o

Foj'e la Super'a Est'ul'o aranĝ'is grand'eg'a'n fest'o'n en si'a lazur'land'a palac'o.

Li invit'is ĉiu'j'n virt'o'j'n. La virt'o'j ja est'as sinjor'in'o'j; — tial li ne invit'is sinjor'o'j'n.

Ili kun'iĝ'is mult'nombr'a'j ... grand'a'j kaj et'a'j. La et'a'j virt'o'j est'is pli agrabl'a'j, pli afabl'a'j ol la grand'a'j. Sed ĉiu'j ŝajn'is kontent'a'j kaj ĝentil'e inter'konversaci'is, kiel dec'as al proksim'a'j parenc'o'j kaj kon'at'o'j.

Sed jen — la Super'a Est'ul'o rimark'is du bel'a'j'n sinjor'in'o'j'n, kiu'j, ŝajn'e, ankoraŭ ne kon'is unu la ali'a'n.

Li pren'is la man'o'n de l’ unu kaj al'konduk'is ŝi'n al la ali'a.

„Dank'em'o!“ li dir'is, montr'ant'e la unu'a'n.

„Bon'farad'o!“ li dir'is, prezent'ant'e la du'a'n.

Ambaŭ virt'o'j tre ek'mir'is: dum la temp'o, ke la mond'o ekzist'as — kaj ĝi est'as sufiĉ'e mal'nov'a —, ili nun la unu'a'n foj'o'n renkont'is unu la ali'a'n.

Halt'u!

Halt'u! Tia, kia mi vi'n vid'as nun — rest'u por ĉiam en mi'a memor'o! El vi'a'j lip'o'j el'iĝ'is last'a inspir'plen'a son'o, vi'a'j okul'o'j ne bril'as, sed esting'iĝ'as, tro'plen'a'j de feliĉ'o, de kviet'eg'a konsci'o de l’ bel'ec'o, de tiu bel'ec'o, kiu'n vi sukces'is esprim'i, de tiu bel'ec'o, al kiu vi etend'as vi'a'j'n triumf'ant'a'j'n, vi'a'j'n lac'iĝ'ant'a'j'n brak'o'j'n.

Kia lum'o, pli mal'dens'a, pli pur'a ol la sun'lum'o, sur'verŝ'as vi'a'j'n membr'o'j'n, la fald'et'o'j'n de vi'a vest'aĵ'o?

Kia Di'o per kares'blov'o de si'a spir'o for'blov'is de vi'a frunt'o vi'a'j'n dis'ĵet'it'a'j'n bukl'o'j'n?

Li'a kis'ad'o brul'as sur vi'a pal'a, kvazaŭ marmor'a, frunt'o!

Jen ĝi — la mal'kaŝ'it'a sekret'o, la sekret'o de l’ poezi'o, de l’ viv'o, de l’ am'o! Ne ekzist'as ali'a sen'mort'ec'o, — oni ne bezon'as ali'a'n! — En tia'j moment'o'j vi est'as bel'a!

Ili for'pas'os — kaj vi est'os re'e iom'et'e da cindr'o, vir'in'o, infan'o ...

Sed tio vi'n ne interes'as! En tiu moment'o vi iĝ'is pli alt'a, vi trov'iĝ'is ekster la pas'em'a, temp'lim'it'a ... — Tiu vi'a moment'o neniam fin'iĝ'os.

Halt'u! Permes'u al mi est'i part'o'pren'ant'o de vi'a sen'mort'ec'o, fal'ig'u en mi'a'n anim'o'n la fajr'er'o'n re'bril'ant'a'n de vi'a etern'ec'o!

Morgaŭ! Morgaŭ!

Kiom van'a, mal'plen'a, bagatel'a est'as preskaŭ ĉiu tag'o tra'viv'it'a! Kiom mal'mult'e da sekv'o'j ĝi post'las'as! Kiel sen'senc'e, sen'saĝ'e for'kur'is hor'o'j post hor'o'j!

Tamen la hom'o ĉiam vol'as ekzist'i; kar'a al li est'as la viv'ad'o, li esper'as, li atend'as i'o'n de l’ temp'o est'ont'a ... Ho, sed kia'n bon'o'n?

Sed kial li imag'as, ke ali'a'j, ven'ont'a'j tag'o'j ne est'os simil'a'j al la tag'o ĵus for'pas'int'a?

Li ne medit'as pri tio. Li ĝeneral'e ne ŝat'as medit'i, — kaj li est'as prav'a. —

„Morgaŭ, morgaŭ“, li konsol'as si'n mem, ĝis kiam tiu „morgaŭ“ en'tomb'ig'os li'n.

— Nu, se vi est'os en la tomb'o, kontraŭ'vol'e vi ne medit'os plu ...

Roz'o

La last'a'j tag'o'j de l’ aŭgust'o.

La sun'o sub'ir'is ... Subit'a, fort'eg'a pluv'o sen tondr'o, sen fulm'o, ĵus est'is trans'flug'int'a super vast'a eben'aĵ'o.

La ĝarden'o antaŭ la dom'o fum'is kaj brul'is, tut'e sur'verŝ'it'a de la fajr'eg'o de la sun'sub'ir'o, de la pluv'eg'o ...

Ŝi sid'is ĉe la tabl'o en la salon'o kaj obstin'e en'pens'e rigard'is la ĝarden'o'n tra la du'on'mal'ferm'it'a pord'o.

Mi sci'is, kio pas'is tiam en ŝi'a anim'o. Mi sci'is, ke post ne'long'a sed turment'a lukt'o, ŝi en tiu moment'o si'n don'is al la sent'o, kiu jam de'long'e est'is pli fort'a ol ŝi ...

Subit'e ŝi lev'is si'n, rapid'e el'ir'is en la ĝarden'o'n kaj mal'aper'is.

For'pas'is hor'o ... ankoraŭ unu ... ŝi ne re'ven'is.

Tiam mi lev'is mi'n, el'ir'is el la dom'o kaj ir'is laŭ'long'e de la ale'o, en kiu, mi ne dub'is, ir'is ŝi.

Ĉio ĉirkaŭ'e mal'lum'iĝ'is. Nokt'iĝ'is ... Sed sur la mal'sek'a sabl'o de la voj'et'o, hel'e ruĝ'iĝ'ant'e en la mal'lum'o, vid'ebl'iĝ'is ia rond'a aĵ'et'o.

Mi klin'is mi'n. Tio est'is jun'a, apenaŭ dis'volv'iĝ'int'a roz'o. Antaŭ du hor'o'j mi vid'is tiu'n ĉi roz'o'n sur ŝi'a brust'o.

Mi zorg'e lev'is ĝi'n, kaj, re'ven'int'e en la salon'o'n, mi kuŝ'ig'is ĝi'n sur la tabl'o'n, antaŭ ŝi'a seĝ'eg'o.

Ŝi'a vizaĝ'o pal'iĝ'is kaj sam'temp'e pli'viv'iĝ'is. Rapid'e, kun gaj'a konfuz'o, ĉiu'flank'e'n rigard'is ŝi'a'j mal'lev'it'a'j, kvazaŭ mal'grand'iĝ'int'a'j, okul'o'j.

Ŝi ek'vid'is la roz'o'n, ek'pren'is ĝi'n, rigard'is ĝi'a'j'n ĉifon'it'a'j'n, mal'pur'ig'it'a'j'n flor'foli'et'o'j'n, si'n turn'is al mi — kaj ŝi'a'j okul'o'j, subit'e halt'int'a'j, ek'bril'is pro larm'o'j.

„Pro kio vi plor'as?“ demand'is mi.

„Pri ĉi tiu roz'o ... Rigard'u, kia ĝi iĝ'is...“

Mi ek'vol'is esprim'i saĝ'ec'o'n.

„Vi'a'j larm'o'j for'lav'os la mal'pur'o'n“, mi dir'is kun signif'plen'a esprim'o ...

„Larm'o'j ne lav'as, larm'o'j brul'ig'as“, ŝi respond'is kaj, si'n turn'int'e al la kamen'o, ĵet'is la flor'o'n en la mort'ant'a'n flam'o'n.

„La fajr'o brul'ig'os pli bon'e ... ol larm'o'j“, ŝi ek'kri'is kun ia vant'ec'o — kaj ŝi'a'j okul'o'j, ankoraŭ bril'ant'a'j, ek'rid'is provok'ant'e kaj feliĉ'e.

Mi kompren'is, ke ŝi ankaŭ est'as ek'brul'ig'it'a.

Nimf'o'j

Mi star'is antaŭ mont'a plat'aĵ'o ĉirkaŭ'it'a de ĉen'mont'ar'o kvazaŭ de du'on'rond'o. Jun'a, verd'a arb'ar'o kovr'is ili'n de supr'e ĝis mal'supr'e.

La diafan'a ĉiel'o sud'a est'is blu'a; en la alt'aĵ'o bril'lud'is sun'radi'o'j.

Mal'supr'e, kuŝ'it'a'j en la herb'o, plaŭd'et'is rapid'kur'a'j font'o'j.

Kaj mi ek'memor'is antikv'a'n legend'o'n pri tio, kiel en la unu'a cent'jar'o post krist'nask'o grek'a ŝip'o naĝ'is sur la Ege'a mar'o.

Est'is tag'mez'o ... La veter'o est'is trankvil'a ... Subit'e, en la supr'o, iu klar'e dir'is: „Kiam vi preter'naĝ'os la insul'o'n, vok'u per laŭt'a voĉ'o: ‚La grand'a Pan[43] est'as mort'int'a!‘“

La ŝip'direkt'ant'o mir'is kaj ek'tim'is ... Sed, kiam la ŝip'o ven'is preter la insul'o, li obe'is kaj vok'is: „La grand'a Pan est'as mort'int'a!“

Kaj tuj, respond'e al li'a vok'o, laŭ'long'e de la insul'a bord'o (ĝi est'is ne'loĝ'it'a) aŭd'iĝ'is laŭt'a'j plor'ĝem'o'j, plend'a'j kri'o'j: „Mort'int'a! Mort'int'a est'as la grand'a Pan!“

Mi ek'memor'is ĉi tiu'n legend'o'n ... kaj strang'a pens'o ven'is en mi'a'n cerb'o'n. — Se mi vok'us?

Sed ĉio ĝoj'eg'is ĉirkaŭ mi ... mi ne pov'is pens'i pri mort'o ... Mi do fort'eg'e el'kri'is: „Re'viv'iĝ'is, re'viv'iĝ'is la grand'a Pan!“

Kaj tuj, — kia mirakl'o! respond'e al mi'a vok'o aŭd'iĝ'is akord'a rid'ad'o en la vast'a du'on'rond'o de l’ verd'a mont'ar'o, gaj'a'j parol'o'j, plaŭd'ad'o'j. „Li re'viv'iĝ'is! Pan re'viv'iĝ'is!“ bru'son'is jun'a'j voĉ'o'j.

Ĉio tie antaŭ'e subit'e ek'rid'is, pli hel'e ol la alt'a sun'o, pli petol'em'e ol la font'o'j, plaŭd'et'ant'a'j sub la herb'o. Aŭd'iĝ'is rapid'ant'a pied'frap'o de mal'pez'a'j paŝ'o'j, tra la verd'aĵ'o vid'iĝ'is marmor'a blank'o de ond'ant'a'j tunik'o'j, viv'a ruĝ'o de nud'a'j korp'o'j. La nimf'o'j, driad'o'j[44], bakĥ'an'in'o'j[45] mal'supr'e'n'kur'is en la val'o'n.

Sam'temp'e ili ĉiu'j montr'iĝ'is ĉe la arb'ar'rand'o'j. Bukl'o'j dis'volv'iĝ'is sur di'in'a'j kap'et'o'j, graci'a'j brak'o'j lev'as flor'kron'o'j'n kaj tamburin'o'j'n, — kaj la rid'o, bril'a, olimp'a rid'o, kur'as kaj mal'supr'e'n'rul'iĝ'as kun ili.

Antaŭ'e paŝ'as di'in'o. Ŝi est'as la plej alt'a, plej bel'a el ĉiu'j — sur ŝi'a dors'o sag'uj'o, en la man'o'j paf'ark'o, sur lev'it'a'j bukl'o'j arĝent'a lun'a falĉ'il'et'o.

Dian'a, ĉu tio est'as ci?

Sed subit'e halt'is la di'in'o ... kaj post ŝi ek'halt'is ĉiu'j nimf'o'j.

Ek'silent'is la sonor'a rid'ad'o ... Mi vid'is, kiel pal'iĝ'is la vizaĝ'o de la di'in'o, subit'e mut'iĝ'int'a. Mi vid'is, kiel ŝton'iĝ'is ŝi'a'j pied'o'j, kiel ne'esprim'ebl'a terur'o mal'ferm'is ŝi'a'n buŝ'o'n, larĝ'ig'is la okul'o'j'n, fiks'it'a'j'n mal'proksim'e'n ... Kio'n ŝi ek'vid'is? Kio'n ŝi rigard'is?

Mi turn'is mi'n tieflanken, kie'n ŝi rigard'is.

Sur la ĉiel'rand'o, post la mal'alt'a stri'o de kamp'o'j, fajr'e bril'is la pint'o de l’ or'a kruc'o sur la blank'a sonor'il'ej'o de la krist'an'a preĝ'ej'o. Tiu'n kruc'o'n ek'vid'is la di'in'o.

Mi aŭd'is post mi daŭr'a'n ĝem'sopir'o'n, simil'a'n al la trem'et'ad'o de romp'iĝ'int'a kord'o. Kiam mi re'e re'turn'iĝ'is, la nimf'o'j est'is for'iĝ'int'a'j. Ĉie, kiel antaŭ'e, est'is verd'a la vast'a arb'ar'o, nur iu'flank'e, tra la branĉ'dens'aĵ'o, vid'iĝ'is, mal'aper'ant'e en la aer'o, blank'a'j pec'et'o'j ... ĉu tio est'is tunik'o'j de la nimf'o'j, aŭ la vapor'o, lev'iĝ'ant'a el la val'a fund'o — mi ne sci'as ...

Sed kiom bedaŭr'is mi la for'iĝ'int'a'j'n di'in'o'j'n!